1 . Algemeen

1.1 Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

Voor u ligt de begroting 2024-2027. Het is de tweede begroting langs de lijnen van ons collegeakkoord “Samen aan de slag”. Samen met uw raad willen we ook in 2024 de ambities voor onze gemeente verder concretiseren en realiseren. Het raadswerkprogramma is hier een belangrijk instrument voor. De begroting 2024 is tot stand gekomen in periode van landelijke en internationale onrust. U kunt hierbij denken aan de oorlog in Oekraïne, de groeiende ontevredenheid over het openbaar bestuur, de val van het kabinet Rutte IV, de uitdaging rondom de huisvesting van asielzoekers en werden we vorig jaar geconfronteerd met de energiecrisis. Daarnaast staan we voor de uitdaging om jeugdzorg betaalbaar te houden, voldoende goede en betaalbare woningen te bouwen en klimaat-, natuur- en landbouwuitdagingen het hoofd te bieden. 

We hebben ook te maken met onze eigen regionale uitdagingen. Op 24 februari 2023 presenteerde de Parlementaire Enquête Commissie haar eindrapport "Groningers boven Gas". Hierbij zijn een aantal stevige conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan wat geleid heeft tot 50 maatregelen die het kabinet op 25 april 2023 presenteerde in het rapport ‘Nij Begun’. Deze maatregelen zijn gericht op de verbetering van schadeherstel en versterking en een beter toekomstperspectief voor alle Groningers op sociaal en economisch vlak. Bij het opstellen van deze begroting is nog veel onduidelijk over de uitwerking van de maatregelen en hoe de financiële middelen naar ons toekomen, evenals de vraag of we cofinanciering moeten regelen. Dit is aanvullend op het Nationaal Programma Groningen (NPG), waarbij we momenteel al investeren in sociale duurzaamheid en fysieke leefbaarheid.

We investeren in een fijne leefomgeving voor onze inwoners, een goed vestigingsklimaat voor onze bedrijven en een mooie gemeente waar toeristen graag verblijven. De openbare ruimte vormt een belangrijk onderdeel van de leefomgeving van onze inwoners. We vragen u om hiervoor aanvullend € 1,8 oplopend tot € 3 miljoen beschikbaar te stellen. De inzet van deze middelen werken we uit in beleidsplannen. Deze plannen worden nog dit jaar aan uw raad voorgelegd. Ook veiligheid is een belangrijk element van een fijne leefomgeving. Wij blijven ons dan ook inzetten om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan.

Een ander belangrijk speerpunt uit ons collegeakkoord is dat onze inwoner centraal staat. We willen aansluiten bij de wensen van inwoners en hun betrekken. Dit doen we onder andere door de doorontwikkeling van gebiedsgericht werken. Hierbij werken we samen met inwoners en maatschappelijke partners aan opgaven in een gebied, op een buurt-, wijk- of dorpsniveau. Ook door aan de slag te gaan met de bestuursopdracht Wonen uit het raadswerkprogramma en het vernieuwen van de woonvisie willen we de mogelijkheden afstemmen op de behoeften van onze inwoners. We ondersteunen onze inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties waar mogelijk. Dit kan door het bieden van financiële ondersteuning of begeleiding. Voor onze inwoners spelen de Gemeentelijke Kredietbank en BWRI een belangrijke rol bij budgetbeheer en het wegnemen van barrières om aan het werk te gaan. We besteden aandacht aan wat onze inwoners zelf kunnen. Al deze zaken dragen bij aan het mee kunnen doen in de samenleving.

We blijven ons ook inzetten voor een goed toekomstperspectief voor onze jeugd. Goed onderwijs, het faciliteren van sport en cultuur zijn hiervoor de basis. Door middel van onze jeugdhulp ondersteunen we onze kwetsbare jeugd waar nodig. Voor het verbeteren van de jeugdhulp en het begrenzen van de kosten hebben het Rijk, gemeenten en zorgaanbieders afspraken gemaakt en vastgelegd in de Hervormingsagenda jeugdhulp. Voor de komende periode is dit een belangrijke en moeilijke opgave. In onze gemeente zien we een groei in het gebruik van jeugdzorg. Dit zorgt voor de forse opgave om de balans te houden tussen het beschikbare budget en het bieden van goede en juiste hulp.

Ondanks alle uitdagingen streven we ernaar dat huidige en volgende generaties fijn kunnen wonen, werken en ontspannen in onze mooie gemeente. De Omgevingsvisie geeft hiervoor richting, grenzen en voorwaarden. In een goede woonomgeving is er ruimte voor de economie, landbouw en recreatie. We zetten in op zelfredzame en leefbare dorpen en kernen. Dit betekent dorpen en wijken waarin volop mogelijkheden zijn voor onze inwoners om elkaar te ontmoeten en initiatieven te ontplooien. We willen dan ook dat ieder dorp beschikt over een gelegenheid of voorziening om elkaar te kunnen ontmoeten en willen dit samen met u realiseren.

Financieel beeld in een notendop

Terug naar navigatie - Financieel beeld in een notendop

Op 22 december 2022 is de slotbegrotingswijziging door uw raad vastgesteld. Hierin is ook de laatste verwachting van het jaarrekeningresultaat gecommuniceerd. Deze analyse gaat in op de afwijkingen tussen deze laatste verwachting en het gerealiseerde jaarrekeningresultaat. Daarnaast wordt er ingegaan op de voorstellen voor resultaatbestemming. De ontwikkeling van de Algemene Reserve, toevoeging van € 1,9 miljoen, vormt hier ook een onderdeel van.

We lichten de autonome ontwikkelingen, gewenste uitzetting en aanvullende dekking hieronder kort toe.

Autonome ontwikkelingen
De categorie autonome ontwikkelingen is zeer beperkt stuurbaar. Deze ontwikkelingen zijn cijfermatig verwerkt en laten diverse plussen en minnen zien. De komende jaren blijven we aandacht besteden aan een doelmatige en efficiënte inzet van deze budgetten. De autonome ontwikkelingen met de grootste negatieve impact zijn Jeugd, de ontwikkeling van de BUIG en de vernieuwing van het energiecontract van onze gemeentelijke gebouwen. Deze categorie laat ook plussen zien. Het gaat dan om de ontwikkeling van de Algemene Uitkering voortkomend uit de septembercirculaire en hogere OZB-opbrengsten. De OZB wordt verhoogd met de Consumenten Prijs Index van t-1. Dit is 10,6% voor 2024. Voor 2025 – 2027 is uitgegaan van het gewogen indexatiepercentage uit de Voorjaarsnota.

Gewenste uitzettingen
In deze categorie is sprake van aanvullend benodigde middelen voor het uitvoeren van (nieuw) beleid. De aanvullend benodigde middelen voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en het verbreden van de RVU-regeling zijn het meest impactvol. In deze categorie zijn de aanvullende middelen voor de doorontwikkeling van het eerdergenoemde gebiedsgericht werken ook opgenomen. In bijlage III van het raadsvoorstel is een toelichting op deze gewenste uitzettingen opgenomen.

Aanvullende dekking
Bij de inpassing van alle wensen ontstaat er een tekort van ruim € 2,7 miljoen in 2024 en afgerond € 4,4 miljoen in 2025. Om voor deze jaren tot een sluitende begroting te komen zijn er keuzes gemaakt voor aanvullende dekking. Deze keuzes zijn hieronder weergegeven.

Bij de jaarrekening 2022 is de reserve inflatiebuffer ingesteld voor het opvangen de inflatie waarvoor geen ruimte is in de begroting. Momenteel hebben we de begroting 2024-2027 reëel geïndexeerd, waardoor we verwachten deze gereserveerde middelen niet, volledig, nodig te hebben. Van deze reserve is € 1 miljoen gelabeld voor de beheer- en onderhoudsplannen van IBOR. Het is belangrijk om op te merken dat de inzet van de reserves Inflatiebuffer leidt tot incidentele dekking. Daarnaast zijn de indexatiepercentages voor 2025 en 2026 met 1% verlaagd, omdat we zien dat de inflatie momenteel daalt. Tot slot is gekozen om de kostendekkendheid van afval te verhogen, die momenteel op realisatiebasis rond de 70% ligt. Er wordt een ingroeipad voorgesteld voor het verhogen van de afvalstoffenheffing. Iedere € 250.000 extra opbrengst betekent een verhoging van € 10 euro per huishouden. Daarnaast is een kostenbesparing van € 250.000 in de organisatie vanaf 2024 ingeboekt.

Een sluitende begroting in 2024 en 2025
Onze begroting is in 2024 en 2025 sluitend. Voor 2026 en 2027 zien we nog steeds fors negatieve resultaten. Aangezien 2026 ook wel het ravijnjaar wordt genoemd, door de forse financiële dip in de Algemene Uitkering, is het ondenkbaar dat 2026 en 2027 sluiten. Het Rijk en VNG zijn over de periode vanaf 2026 nog in discussie en het advies van de VNG is om een reële begroting voor deze jaren neer te leggen. Het is belangrijk om de ontwikkelingen hierin nauwlettend te volgen. Mochten de noodzakelijke extra middelen vanuit het Rijk uitblijven, dan stelt dit ons bij het opstellen van de begroting 2025 voor een opgave.

1.2 Begroting in één oogopslag

1.3 Samenstelling college en gemeenteraad

Portefeuilleverdeling

Terug naar navigatie - Portefeuilleverdeling

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn

  • Openbare orde en veiligheid
  • NPG (inclusief coördinatie dorpsplannen)
  • Dienstverlening
  • Participatie
  • Gebiedsgericht werken
  • Communicatie
  • Juridische zaken
  • Regionale samenwerking (inclusief Toekomstagenda en opvang vluchtelingen)
  • Beleidscoördinatie
  • Discriminatiebeleid
  • Interbestuurlijk Toezicht

Wethouder Markus Ploeger (GemeenteBelangen Midden-Groningen)

  • Gevolgen gas- en zoutwinning
  • Financiën
  • Beheer Openbare Ruimte
  • Dierenwelzijn
  • Grondbedrijf
  • Vastgoed
  • P&O beleid/organisatie
  • DIV en archief
  • Inkoopbeleid
  • Wethouder voor: Slochteren, Schildwolde, Hellum, Overschild, Siddeburen, Steendam, Tjuchem, Noorderpark, Westerpark, Oosterpark, Zuiderpark, Margrietpark, Boswijk, Sappemeer Noordoost en Compagniesterpark

Wethouder Annemiek Hoesen-Spithorst (Boer & Burger Partij Midden-Groningen)

  • Economie (inclusief landbouw)
  • Leefbaarheid
  • Dorpen en wijken (waaronder dorpshuizen)
  • Toerisme en Recreatie
  • Erfgoed
  • Archeologie
  • Cultuur
  • Breedband
  • Sport en sportaccommodaties
  • Wethouder voor: Meerwijck, Kropswolde, Kielwindeweer, Foxhol, Kolham, Foxham, Froombosch, Froombosch, Meeden en Noordbroek
  • Projectwethouder: Visie A7/N33

Wethouder Erik Drenth (CDA)

  • Ruimtelijke ordening
  • Wonen
  • Omgevingswet / VTH
  • Windparken en zonneparken
  • Duurzaamheid en energietransitie
  • Natuur en Landschap
  • Verkeer en Vervoer
  • Onderwijs
  • Taakstelling huisvesting statushouders
  • Informatisering en automatisering
  • Wethouder voor: Woudbloem, Lageland, Westerbroek, Waterhuizen, Harkstede, Scharmer, Zuidbroek en Muntendam
  • Projectwethouder: Hoogezand Noord, Stadshart, Hart van Muntendam en Harkstede/Meerstad

Wethouder Evert Offereins (VVD)

  • Sociaal Domein
  • Jeugdzorg
  • Ouderenbeleid
  • WMO / Gezondheid / Welzijn
  • Participatie en inkomen (inclusief BWRI en Sociaal Werkbedrijf)
  • Arbeidsmarkt
  • Wethouder voor: Martenshoek, Spoorstraat-Kieldiep, Woldwijck, De Dreven, het Centrum, Gorecht, Vosholen, Kalkwijksterlint, Borgercompagnie en Tripscompagnie
  • Projectwethouder: Integraalplan Zuidlaardermeer