3.8 Paragraaf Bestuur

Deze paragraaf beschrijft relevante ontwikkelingen in de uitvoering van het lokaal bestuur. Daarbij
gaat het om het samenspel tussen samenleving, raad, college en organisatie. Hoe werken we samen
aan de kwaliteit van de lokale gemeenschap, vanuit de verschillende rollen en
verantwoordelijkheden?

De samenleving verwacht tegenwoordig iets anders van een overheid dan ruim 10 jaren geleden. De inwoners zijn zelfbewuster geworden. Zij gaan niet blindelings uit van het informatiemonopolie van de overheid en reageren overwegend vanuit beleving en intuïtie. Het vertrouwen is lager geworden. De raad van Midden-Groningen wil een betrouwbare en toegankelijke partner zijn en de Midden-Groningse samenleving ruimte geven om invloed uit te oefenen. Daarvoor ontwikkelen we nieuwe vormen van betrokkenheid waarbij we alle Midden-Groningers van harte uitnodigingen daaraan deel te nemen. Wij zijn een raad die op een transparante en open manier zijn taken uitoefent en besluiten neemt. Daarbij hebben we oog voor de diverse belangen die spelen. Wij leggen aan de samenleving verantwoording af over de belangenafweging die wordt gemaakt bij besluitvorming.

De raad wil zich graag sterker en meer zichtbaar laten zien richting de samenleving. De raad wil meer in verbinding staan met de inwoners, om te werken aan het verbeteren van het vertrouwen van de inwoners van Midden-Groningen in onze gemeente. 
Daarom heeft de raad in juli 2022 het eerste raadsakkoord van Midden-Groningen vastgesteld met als titel: Raadsakkoord Middenin Midden-Groningen 2022-2026. 

De raad heeft in een viertal bijeenkomsten, waarvan één met inwoners en maatschappelijke organisaties, gesproken over de thema’s die in het raadsakkoord opgenomen moeten worden. Tijdens deze bijeenkomsten is er uiteindelijk een totaallijst van onderwerpen opgesteld. Wij hebben als raad uiteindelijk een keuze gemaakt voor 4 thema’s. De volgende thema’s zijn gekozen:

1. Armoede, omdat de raad zich grote zorgen maakt over de groeiende groep in de samenleving die onder de armoedegrens leven.
2. Jeugdzorg, omdat de raad wil dat alle jongeren goed kunnen opgroeien in Midden-Groningen en dat ze de kans hebben om zich te ontwikkelen.
3. Energietransitie en duurzaamheid, omdat de raad wil weten in hoeverre inwoners van Midden-Groningen hierdoor worden geraakt en hierop dan actie te nemen.
4. Beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, omdat de raad wil inzetten op de beschikbaarheid en de betaalbaarheid van woningen voor diverse doelgroepen als starters, jongeren, ouderen etc.  

Inmiddels zijn op alle thema’s bestuursopdrachten voor het college vastgesteld, behalve voor het thema jeugdzorg. Deels zijn er ook al uitwerkingen van de bestuursopdrachten vastgesteld door de raad. Dit geldt voor de thema’s wonen, energie en duurzaamheid, armoede en de integrale aanpak.

Na een aantal jaren werken met het raadsakkoord heeft er in 2025 een evaluatie plaatsgevonden van het werken met een raadsakkoord. Hierbij zijn de diverse betrokkenen bij dit raadsakkoord bevraagd op hun ervaringen met betrekking tot het werken met een raadsakkoord. De resultaten hiervan en de aanbevelingen worden besproken in de gemeenteraad en zullen worden meegenomen in de afweging of er na de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026 weer met een raadsakkoord zal worden gewerkt.

De raad van Midden-Groningen wil graag op meerdere manieren in contact komen met de samenleving en de inwoners. Daarom wordt er elk kwartaal een dorps- of wijkbezoek georganiseerd. Doel van deze bezoeken is om de raad kennis te laten maken met inwonersinitiatieven en van de inwoners te horen waar ze trots op zijn en wat nog beter zou kunnen in hun woonomgeving.  Nieuw was in 2024 het instrument ‘Praat met de Raad’, waarbij inwoners zich laagdrempelig kunnen aanmelden met een onderwerp waarover zij zelf graag met de raad in gesprek willen. Hiervan is sindsdien al veel gebruik gemaakt. ‘Praat met de Raad’ is in 2025 geëvalueerd om te kijken in hoeverre dit voorziet in een behoefte en of hierin verbetermogelijkheden zijn. Dit instrument blijkt zeker in een behoefte te voorzien en wordt zowel door de inwoners die deelnemen als door de raadsleden breed gewaardeerd. Ook melden zich regelmatig inwoners aan als Gast van de Raad. Zij krijgen dan voorafgaand aan een raadsvergadering onder het genot van een maaltijd een presentatie van twee raadsleden over de gemeenteraad, kunnen kennismaken met de burgemeester en griffier en wonen vervolgens de raadsvergadering bij.

Verder worden er jaarlijks een kinderraad (Raad van de Toekomst) en een kinderburgemeester benoemd, die worden geworven uit kinderen in groep 8 van basisscholen in de gemeente. Doel hiervan is om kinderen al vroeg mee te nemen in het belang van de lokale democratie en hun mening te horen over onderwerpen die zij belangrijk vinden.
De raad gaat ook regelmatig op bezoek bij bedrijven en organisaties in de gemeente, bijvoorbeeld tijdens de jaarlijkse raadsexcursie. Ook worden er beeldvormende bijeenkomsten over bepaalde onderwerpen georganiseerd in onder meer dorps- en buurthuizen.

Om inwoners zo goed mogelijk te informeren over wat de raad voor hen kan betekenen en wie de raadsleden zijn, wordt hier op verschillende manieren over gecommuniceerd. Zo is de raad actief op sociale media en verschijnen er wekelijks publicaties op de gemeentepagina in De Regiokrant. Voor deze raadsperiode is een strategisch communicatieplan opgesteld met daarin de doelen en concrete acties om de bekendheid van de raadsleden en de rol van de raad de komende tijd verder te vergroten.

Met al deze instrumenten krijgen diverse groepen inwoners de kans om laagdrempelig kennis te maken met de raadsleden, te leren over het werk van de gemeenteraad en mee te denken en doen in het lokale bestuur. 

In januari 2024 is een nieuw vergaderrooster uitgerold met alle vergadermomenten op de donderdag, waarbij twee keer per maand een hele donderdagmiddag wordt ingeroosterd voor vergaderingen en bijeenkomsten voor de raad. Het doel is om het aantal avonden voor de raad te beperken en hiermee de raadsleden te ontlasten. In 2025 is dit vergaderrooster geëvalueerd, om vervolgens de definitieve vergaderstructuur vorm te geven.

Op woensdag 18 maart 2026 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Inwoners van Midden-Groningen mogen dan naar de stembus om hun nieuweraadsleden te kiezen. De gemeenteraad vertegenwoordigt alle inwoners van de gemeente en daarom is het belangrijk dat zoveel mogelijk Midden-Groningers gaan stemmen. Goede communicatie over het belang en het proces van de verkiezingen kan hieraan bijdragen. Daarom wordt er extra ingezet op activiteiten die kunnen bijdragen aan een hogere opkomst bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Dit zijn activiteiten gericht op alle stemgerechtigde inwoners, met extra aandacht voor groepen inwoners die volgens onderzoek minder vaak gaan stemmen, zoals jongeren, vrouwen, praktisch opgeleiden en inwoners met een migratieachtergrond.

Na de gemeenteraadsverkiezingen zijn er weer een aantal nieuwe raadsleden. Daarvoor komt er een inwerkprogramma voor de nieuwe gemeenteraad. Het grootste deel van de bijeenkomsten voor de raad na maart 2026 zal in het teken staan van nadere kennismaking met elkaar en met de verschillende stakeholders en op de verdere ontwikkeling van de raadsleden. Hiervoor wordt ook een overdrachtsdocument door het college ter beschikking gesteld waarin de stand van zaken van de belangrijkste onderwerpen wordt weergegeven. Daarnaast maakt de huidige raad ook zelf een overdrachtsdocument voor de nieuwe raad met daarin actuele informatie over de raadseigen onderwerpen.

De Rekenkamer heeft als taak het onderzoeken van de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Hiermee is de Rekenkamer een belangrijk instrument voor de controlerende taak van de raad. De Rekenkamer onderzoekt daarvoor of beleid van de gemeente goed werkt en of het geld op de juiste manier wordt ingezet. Hierover wordt de raad geïnformeerd, waarbij ook wordt aangegeven wat beter zou kunnen. Zo is de raad beter in staat het gemeentebestuur te controleren en nieuw beleid te bedenken. De Rekenkamer bestaat uit een externe voorzitter en twee externe leden en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris.
Jaarlijks levert de Rekenkamer minimaal drie onderzoekrapporten op die in de raadscommissie en raad worden besproken. De onderwerpen worden in afstemming met de auditcommissie vanuit de raad gekozen. In het laatste kwartaal van 2025 wordt het onderzoeksprogramma voor 2026 vastgesteld.