We geven uitvoering aan het programma Gevolgen gas- en zoutwinning en het lokaal programmaplan NPG.
Onze inwoners hebben al decennia lang te maken met de gaswinning en de gevolgen hiervan. Het heeft lang geduurd voordat hiervoor erkenning was bij de overheid en de betrokken instanties. Sinds de zware beving van Huizinge in 2012 is het besef er dat het niet alleen om schade en overlast gaat, maar dat ook de veiligheid van onze inwoners in het geding is. Zij hebben hier niet om gevraagd. Desondanks hebben zij ermee te maken. Soms omdat hun woning moet worden versterkt, of omdat er schade is die verholpen moet worden. Door voortdurend wijzigend beleid en veranderende kaders is het dossier onnavolgbaar geworden.
Als eerste overheid staat de gemeente dicht bij onze inwoners. Het perspectief van onze inwoners is de basis van wat we doen. Daar waar wij zelf een directe rol hebben, stellen wij ons in dienst van onze inwoners. Daar waar andere partijen een rol hebben, is het onze taak om het perspectief van de inwoner in te blijven brengen. De rol die de gemeente vanuit de wettelijke kaders heeft is echter beperkt. Inwoners verwachten daarom vaak meer van de gemeente dan dat we daadwerkelijk waar kunnen maken. Hierover zijn we in gesprek met de staatssecretaris. Vanuit het Programma Gevolgen Gaswinning werken we op integrale wijze aan de verschillende onderwerpen en zaken die met elkaar samenhangen.
De ondergrond
Op basis van de Mijnbouwwet is de gemeente één van de wettelijke adviseurs van de staatssecretaris. Dit betekent dat er bij de jaarlijkse cyclus van vaststelling van de gaswinning meerdere momenten zijn dat de gemeente invloed probeert uit te oefenen op zowel de hoogte van als op de randvoorwaarden bij de winning. In 2022 nam de staatssecretaris twee keer een wijzigingsbesluit op het vaststellingsbesluit over 2021-2022. Dit had te maken met de ontstane vertragingen van de bouw van de Stikstofinstallatie Zuidbroek II en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Deze wijzigingsbesluiten hebben we kritisch gevolgd en voorzien van zienswijzen. Ditzelfde geldt ook voor het vaststellingsbesluit over het gasjaar 2022-2023 dat in september 2022 werd vastgesteld. Dit is het eerste besluit dat uitgaat van "minimum flow"; een winningsniveau dat wordt bepaald door het operationeel houden van de installaties op het veld in plaats van de winning vanwege leveringszekerheid. Dit is een belangrijke stap in de daadwerkelijke sluiting van het Groningenveld. We hebben beroep aangetekend bij de Raad van State, omdat de staatssecretaris geen risicoanalyse had opgenomen die hoort bij het vastgestelde winningsniveau. Dit heeft ertoe geleid dat de staatssecretaris alsnog een risicoanalyse heeft laten uitvoeren en toegezegd heeft de extra adressen die op basis hiervan beoordeeld moeten worden, toe te voegen aan de versterkingsopgave.
Schade
Onze rol in individuele schadetrajecten is beperkt. De afhandeling van schade als gevolg van de gaswinning uit het Groningenveld valt onder Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). Schade als gevolg van andere gasvelden en andere vormen van mijnbouw (zoals zoutwinning) ligt bij de Commissie Mijnbouwschade. Met IMG wordt periodiek gesproken over voortgang en ontwikkelingen. Daar waar inwoners in de knel raken proberen we te helpen, vaak door te bemiddelen tussen IMG en inwoner. Bij acuut onveilige situaties (AOS) hebben wij een rol vanuit vergunningverlening en soms ook omdat er meer kan spelen dan alleen schade, zoals sociaal-maatschappelijke problemen.
Versterking
Inwoners van onze gemeente moeten net zo veilig kunnen wonen als inwoners elders in ons land. Dit is vertaald in een wettelijke veiligheidsnorm van 10-1 (de individuele kans om te overlijden als gevolg van het instorten van een gebouw door een aardbeving mag niet groter zijn dan één op de 100.000). Gebouwen die niet voldoen aan deze norm, moeten worden versterkt. In onze gemeente zijn er ruim 3.200 adressen (grotendeels woningen) die onderzocht moeten worden in het kader van de veiligheidsnorm. Nationaal Coördinator Groningen (NCG) is hiervoor verantwoordelijk. De prioritering is geregeld in het besluit Versterken Gebouwen Groningen en de (nog niet vastgestelde) Tijdelijke wet Groningen, onderdeel versterking geregeld. De gemeente prioriteert op basis van de kaders die door de staatssecretaris zijn vastgesteld. Dit wordt jaarlijks beschreven en vastgesteld in het Lokaal Plan van Aanpak. De gemeente heeft een belangrijke faciliterende rol bij de versterking. Er moeten ruimtelijke procedures worden doorlopen (ook voor de realisatie van tijdelijke huisvesting) en ook de (ondergrondse) infrastructuur en het openbaar gebied moeten worden aangepast als gevolg van de versterking. Dat speelt met name in de gebieden (dorpen) waar de versterking zich concentreert. Voor 89 adressen in Overschild, de zogenoemde batch 1588, zorgt de gemeente ervoor dat de budgetten voor sloop-nieuwbouw of versterken bij de eigenaren komen. Dit gebeurt via een subsidieregeling. Bij problemen rondom deze budgetten wordt maatwerk toegepast.
Ondersteuning inwoners
Naast het behartigen van collectieve belangen willen we ook individuele inwoners ondersteunen die vastlopen in schade- en/of versterkingstrajecten. In 2022 hebben we daarom aardbevingsconsulenten aangetrokken die inwoners ondersteunen en adviseren. Daarnaast is er extra inzet vanuit het sociaal team voor sociaal emotionele ondersteuning. Vanuit de regionale Tafel Sociaal en Gezondheid wordt gewerkt aan het verder uitwerken van bewonersondersteuning. Wij werken hierin ook samen met de Commissie Bijzondere Situaties en met het Interventieteam van NCG en IMG.
Scholenprogramma
Wij geven uitvoering aan het convenant aardbevings- en toekomstbestendige scholenbouw Groningen. In dit convenant wordt de versterking van schoolgebouwen gecombineerd met het toekomstbestendig maken ervan. In onze gemeente gaat dit om dertien nieuwbouwprojecten en zes versterkingsprojecten. Een groot deel van deze projecten is inmiddels opgeleverd en afgerond.
Zoutwinning
Vanwege de samenhang tussen gaswinning uit het Groningenveld en de winning van zout door Nedmag (gestapelde mijnbouw), zijn de gevolgen van de zoutwinning ook onderdeel van het Programma Gevolgen Gaswinning. In 2022 zijn we, samen met een aantal andere partijen, in beroep gegaan tegen het instemmingsbesluit op het Winningsplan Nedmag 2018. De uitspraak in deze beroepszaak was in september 2022. De rechter besloot het instemmingsbesluit te vernietigen evenals één van de beide omgevingsvergunningen. Eind 2022 is de bestaande overeenkomst tussen Nedmag en de betrokken overheden vernieuwd. Met deze overeenkomst is de vergoeding van schade geregeld die aan gemeentelijke eigendommen ontstaat als gevolg van de zoutwinning.
De versterkingsopgave in onze gemeente bestaat op dit moment uit ruim 3.200 adressen. Van deze adressen is de kans aanwezig dat ze niet voldoen aan de veiligheidsnorm. Dit wordt beoordeeld door NCG. Vervolgens moeten gebouwen die niet voldoen aan de veiligheidsnorm worden versterkt.
Wanneer een gebouw niet aan de veiligheidsnorm voldoet, is het belangrijk dat deze zo snel mogelijk veilig wordt gemaakt.
Het is belangrijk dat er goede randvoorwaarden worden gecreëerd in gebieden waar veel gebouwen bij elkaar staan die versterkt moeten worden. Dit betekent dat de (ondergrondse) infrastructuur moet worden aangepast en dat er goede afspraken worden gemaakt tussen de verschillende betrokkenen om overlast zoveel mogelijk te voorkomen en veiligheid tijdens de uitvoering te waarborgen.
De uitvoering van batch 1588 is onder verantwoordelijkheid van de gemeenten gekomen als gevolg van de wijzigingen in de versterkingsaanpak waartoe de minister in 2018 heeft besloten. Dit betekent dat eigenaren in deze batch (voor onze gemeente gaat dit om 89 adressen in Overschild) via de gemeente (subsidie)budget krijgen om hun versterking (veelal sloop-nieuwbouw) uit te voeren. Voor een deel van de eigenaren is dit problematisch vanwege extreme prijsontwikkeling en de grote diversiteit aan gebouwen.
Het scholenprogramma loopt op zijn eind.
Onze inzet als gevolg van de gaswinning (en de zoutwinning) komen bovenop onze reguliere taken. Dit betekent dat we deze inzet niet betalen vanuit onze reguliere middelen, maar dat het Rijk hier dekking voor moet leveren. Dit geldt ook voor de kosten die de gemeente maakt bij het aanpassen van de infrastructuur en het (her)inrichten van het openbaar gebied als gevolg van de versterking.
Samen met de andere regionale overheden zijn we van mening dat bij de versterking ook gekeken moet worden naar de fundering. Wij zien dat sommige versterkingsprojecten tot stilstand komen, omdat er discussie ontstaat of de fundering wel of niet onderdeel is van het veiligheidsprobleem.
Al jarenlang wordt er in het zuiden van onze gemeente zout gewonnen door Nedmag, Dat gebeurt vanuit putten die buiten onze gemeente liggen. In 2018 heeft Nedmag een winningsplan opgesteld waarmee de winning zou worden uitgebreid, ook onder onze gemeente. De gemeente verzet zich al geruime tijd tegen de zoutwinning en zeker tegen de uitbreiding ervan.
Het Nationaal Programma Groningen (NPG) is er om Groningers in het aardbevingsgebied een betere toekomst te bieden. Het programma wil hiervoor de Brede Welvaart vergroten. Brede Welvaart gaat over groei van de economie en ook over de gezondheid, de tevredenheid van inwoners met hun leven, de omgeving waar ze wonen, de kwaliteit van natuur en milieu, opleidingsniveau en vertrouwen in politiek en bestuur. Daarnaast wil het programma ook het imago van Groningen verbeteren.
De provincie en de gemeenten in het aardbevingsgebied hebben hiervoor een plan gemaakt. De plannen van de gemeenten gaan over onderwerpen die in hun eigen gemeente spelen. Het plan van de provincie gaat over thema's die voor de hele provincie belangrijk zijn. Het plan van Midden-Groningen is op 28 januari 2021 vastgesteld door uw raad. Op 1 december 2022 heeft u besloten over de actualisering van dit plan. Inmiddels zijn 21 projecten en drie vervolgfases aangevraagd bij het bestuur van het Nationaal Programma Groningen. Daarnaast liepen er vanuit de eerdere leefbaarheidsgelden al zes projecten uit het NPG-trekkingsrecht en één project (pilot aardgasvrij) uit provinciale trekkingsrechten. In totaal hebben we nu voor € 33.866.323* aan projecten uit het trekkingsrecht toegezegd gekregen. Daarnaast worden er op ons grondgebied ook provinciale projecten en Toukomst initiatieven uitgevoerd.
*dit is exclusief de pilot aardgasvrije wijk die uit provinciaal trekkingsrecht is gefinancierd.
Er zijn geen grote afwijkingen op het gebied van financiën, planning en resultaten ten opzichte van de begroting 2022.
In 2022 zijn drie vervolgfases van projecten aangevraagd. Voor de projecten Sociale Veerkracht en Verbeteren Veiligheid zijn deze in één keer goedgekeurd. De tweede fase van project Herstructurering Hoogezand Noord is onder voorwaarden goedgekeurd. Eén nieuwe projectaanvraag voor het project Versterken Inwonerinitiatieven (5% amendement) heeft een negatief advies van de beoordelingscommissie gekregen. In 2023 wordt een definitieve beslissing genomen.
Het project Beleving en verhaal Overschild is in 2022 afgerond. Het dorp Overschild wordt voor 80% gesloopt en herbouwd. Vanuit het project zijn samen met inwoners verschillende cultuuruitingen ontwikkeld. Dit heeft de Schildjers en met hen alle aardbevingsgedupeerden een stem gegeven. Cultuur heeft enorm bijgedragen aan het behoud van de onderlinge verbinding in een dorp waar de nodige tegenstellingen de boventoon voerden. Vooral het eerbetoon aan de verdwenen huizen in de vorm van de bevingsstenen is hierin geslaagd. Ook de film en de verhalen die daarin voorkomen waren herkenbaar en brachten de inwoners dichter bij elkaar. De documentaire wordt rond de afronding van de parlementaire enquête op de landelijke TV uitgezonden. Uit het project zijn een aantal succesfactoren inzichtelijk gemaakt die ook ergens anders toegepast kunnen worden.
In 2022 zijn ook twee projecten uit de eerdere leefbaarheidsgelden afgerond: herstel van de kademuur in Hellum en de ontmoetingsplek (dorpshuis) in Froombosch.
In 2022 is veel gesproken over het maximale trekkingsrecht voor onze gemeente. Inmiddels is duidelijk dat het vierde kwart van het trekkingsrecht niet beschikbaar komt voor de lokale plannen van gemeenten. Mede dankzij een motie vanuit Midden-Groningen is ‘het derde kwart’ veiliggesteld en kunnen we rekenen op maximaal 71,25 miljoen aan trekkingsrecht voor uitvoering van het lokaal programmaplan. Dit is onvoldoende om alle projecten uit het lokaal programmaplan uit te kunnen voeren. Het lokaal programmaplan is in 2020 geschreven en steeds toetsen en bijstellen als gevolg van ontwikkelingen in de maatschappij en de regio is belangrijk. In 2022 is op basis van alle ontwikkelingen een voorstel voor actualisatie en prioritering van het programmaplan voorbereid en vastgesteld door uw raad. De nog aan te vragen projecten zijn gericht op leefbare bedrijvigheid (economie), versterking van landschap en natuur (natuur & klimaat) en versterking van de lokale democratie en inwonerinitiatieven.
Een risico is dat de NPG-budgetten niet worden geïndexeerd. Gezien de inflatiecijfers van dit moment en de stijgende bouw- en personeelskosten, betekent dat in de loop van de tijd minder gedaan kan worden met hetzelfde geld. Dit risico wordt zoveel mogelijk beheerst door bij nog te starten projecten en vervolgfases van projecten een geïndexeerde begroting te maken en een risicobuffer van 10% aan te houden. Ook is in de risicoparagraaf van deze jaarrekening, als onderdeel van de benodigde weerstandscapaciteit, een bedrag van € 1.000.000 opgenomen voor overschrijding van de NPG-budgetten (met een kans van 25%). Door het programmaplan en de toegekende middelen, is er inmiddels ongeveer € 14 miljoen aan cofinanciering beschikbaar gekomen voor de doelstellingen uit het Lokaal Programmaplan.
Samen met de raadswerkgroep NPG is een aanpak voor de uitwerking van het amendement bedacht. Hiervoor is, ook in samenwerking met de raadswerkgroep, een projectaanvraag geschreven. Deze aanvraag heeft een negatief advies van de regionale beoordelingscommissie gekregen. Begin 2023 neemt het Algemeen Bestuur van het NPG een definitief besluit.
Uit een peiling die in het voorjaar van 2022 is gehouden onder inwoners blijkt dat de bekendheid van en betrokkenheid bij het Nationaal Programma Groningen laag is. Daarom is er extra ingezet op communicatie en vergroten van de betrokkenheid. Met onder andere een serie artikelen in de Regiokrant zijn de minder zichtbare verhalen verteld van inwoners bij wie met name de sociale projecten een grote invloed op hun leven hebben gehad.
De zeventien in 2021 goedgekeurde projecten, waren in 2022 volop in uitvoering. Binnen de projecten wordt volop samengewerkt met inwoners en nemen inwoners de regie over hun eigen toekomst. In het project Bevordering Sociale Veerkracht bedachten afgelopen jaar 23 gezinnen hun eigen oplossingen. Deze voeren ze uit met hulp uit hun eigen omgeving. Een ander bijzonder moment was de start van het project dorps- en wijkplannen waarbij burgemeester Hoogendoorn met een bouwkeet langs de eerste vijf dorpen en wijken reed. De inwoners maken zelf een plan voor hun dorp en wijk. Uit de gemaakte plannen komt een uitvoeringsagenda die de dorpen/wijken samen met de gemeente gaan oppakken. Er is een vast bedrag direct beschikbaar voor snelle uitvoering van kleine ideeën. Daarnaast is er een jaarlijkse subsidieregeling voor grotere projecten. Hiermee is het project duidelijk zichtbaar en van belang voor veel van onze inwoners.
Over de hele breedte van het lokaal programma in Midden-Groningen, zien we steeds meer vanzelfsprekende samenwerking tussen de projecten ontstaan. De projecten vanuit het Nationaal Programma Groningen zetten zeker op sociaal vlak een bredere beweging in gang.
Ambities en doelbereiking
Om de 'Brede Welvaart' te verbeteren, richt het Nationaal Programma Groningen zich op vier onderwerpen:
Ons programmaplan is hierop gebaseerd. Voor ieder project is duidelijk aan welke onderwerpen het resultaat van het project bijdraagt. Zo kan zichtbaar en meetbaar gemaakt worden, dat het resultaat van een project bijdraagt aan de Brede Welvaart. Het werken aan verbetering hiervan past bij de ambities vanuit het collegeprogramma Samen aan de Slag. De bijdrage van de NPG-projecten aan het behalen van de ambities wordt jaarlijks bewaakt en bestudeerd door een onderzoeksconsortium in opdracht van het NPG-bestuur. Op 8 november 2022 is de tweede meting van de Brede Welvaart gepresenteerd aan uw raad.
nderstaand volgt een rapportage van de voortgang en resultaten binnen de afzonderlijke projecten die in 2022 in uitvoering waren. Meer algemene informatie over de projecten is te vinden op de website van het Nationaal Programma Groningen: https://www.nationaalprogrammagroningen.nl
M02 Ondersteuning Dorpsproces Overschild
Doel: verbeteren van de lokale gebiedsidentiteit, de sociaaleconomische en ruimtelijke woonomgeving, het vestigingsklimaat in Overschild en meer fysiek en mentaal gezonde jaren door inzet van professionele ondersteuning op sociaal en ruimtelijk gebied.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Het project loopt tot eind 2024. Dit is een jaar langer dan verwacht. Reden hiervoor is dat de versterking langzamer verloopt dan verwacht. Daarnaast zorgen ook de sterke prijsstijgingen voor vertraging in individuele projecten.
M04 Plus op Sport
Doel: Het realiseren van de sportinfrastructuur, verbeteren van de kwaliteit van de woonomgeving, versterken vestigingsklimaat, bijdragen aan meer fysiek en mentaal gezonde jaren, toekomst-bestendig maken van voorzieningen in onderwijs (innovaties) en energieneutraal maken van de gebouwde omgeving. Dit vanuit de invalshoek dat sporten een positieve invloed heeft op de gezondheid van inwoners en zorgt voor verbinding tussen wijkbewoners.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
De realisatie van de derde gymzaal heeft vertraging opgelopen door capaciteitsproblemen en afstemming op woningbouwplannen waardoor er voor een nieuwe locatie gekozen is. Oplevering staat gepland in het eerste kwartaal van 2025. Een risico voor het vervolg van dit project blijft de sterke kostenstijging van bouwmaterialen. Maar ook de beschikbaarheid van capaciteit voor zowel het ontwikkelen als het uitvoeren van de plannen.
M05 Herstructurering Hoogezand Noord (Stadsentree en Noorderpark)
Doel: Een leefbare en groene wijk met een toekomstbestendige woningvoorraad, een aantrekkelijke binnenkomst vanaf de A7 tot aan het Stadshart en het veranderen van een verouderd en problematisch bedrijventerrein naar een ‘stadsboulevard’ met nieuwe vormen van wonen, werken, voorzieningen en recreatief gebruik.
Activiteiten en resultaten 2022
M06 Aanpak verpauperde panden
Doel: In tien jaar tijd iets meer dan de helft van de bij de gemeente bekende verwaarloosde panden samen met de eigenaren op te lossen door verbetering (cascoherstel en verduurzaming) of sloop als onderdeel van herstructurering of gebiedsontwikkeling. Met het oplossen van verpauperde situaties verbetert de woon- en leefkwaliteit en wordt onze gemeente (nog) aantrekkelijker voor bewoners, ondernemers en bezoekers.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope.
Hoge energielasten en inflatie zorgen voor weinig financiële ruimte bij eigenaren. Een aantal panden van de prioriteitenlijst zijn onderdeel van het aardbevingsdossier. In afwachting van de NCG kan er niet gehandeld worden tegen verpaupering.
M07 Midden-Groningen op de kaart – uitvoering door Marketing Midden-Groningen
Doel: Verbetering van het imago en aanzien van onze gemeente en deze nadrukkelijk op de toeristische kaart van Groningen zetten (het zichtbaar maken van de identiteit van de regio). Dit zorgt ook voor een groter gevoel van trots van de eigen inwoners ten aanzien van de eigen omgeving.
Activiteiten en resultaten 2022
M08 Jongeren pitchen cultuurprojecten – Uitvoering door Kielzog
Doel: Cultuur krijgt vorm en inhoud voor en door jongeren, die daarmee hun leeftijdsgenoten meenemen in activiteiten; als maker en publiek. Dit project draagt eraan bij dat jongeren voor plezier en cultuurbeleving niet naar de stad Groningen wegtrekken en tegelijkertijd kennis en ervaring opdoen. Hierbij worden ze ondersteund en begeleid door professionals van uiteenlopende (culturele) aard.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Voor dit project wordt geen tweede fase aangevraagd. Na 2026 wordt het project onderdeel van de cultuurpijlers van onze gemeente via prestatieafspraken in de subsidieverstrekking aan Kielzog.
M09 Bevordering sociale veerkracht – uitvoering door Kwartier Zorg & Welzijn
Doel: kwetsbare inwoners met ingewikkelde problemen zoals armoede, opvoedproblemen en psychosociale problemen leren hun eigen oplossingen bedenken met hulp uit hun eigen omgeving. Door deze hulp hebben mensen minder professionele zorg en ondersteuning nodig.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Het is niet gelukt om structureel studenten aan dit project te verbinden, omdat er geen goede match is tussen de stageopdracht en de opdracht vanuit de opleiding. De samenwerking met de Hanzehogeschool wordt op een andere wijze vormgegeven via de ontwikkeling van Innovatiewerkplaatsen.
M10 De IJsberg
Doel: Een werkwijze ontwikkelen om inwoners met geldzorgen te ondersteunen naar een toekomst zonder problematische schulden.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Na het opheffen van de corona maatregelen, kon het team dit jaar echt langs de deuren. Face to face contact is een belangrijke succesfactor. Ureninzet is cruciaal. Opvang van ziekte of afwezigheid is een risicofactor die zo goed mogelijk beheerst wordt door te prioriteren in huisbezoeken.
M11 Ervaringsdeskundigen – uitvoering door Kwartier Zorg & Welzijn
Doel: Bijdragen aan het doorbreken van intergenerationele overdracht van armoede door inzet van ervaringsdeskundigheid.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Ziekte van de onderzoeker vanuit de Radboud Universiteit maakt dat het onderzoek langzaam verloopt en dat nog niet gestart is met het verzamelen van data. Deze inzet wordt niet vanuit NPG gefinancierd, maar de input is wel noodzakelijk om de effecten van het project te kunnen meten. Hierover worden gesprekken gevoerd met Radboud UMC.
M12 Jongeren met toekomst
Doel: Jongeren van 18 tot 27 jaar een kans geven op een betere toekomst door ze te ondersteunen met het oplossen van schulden en helpen grip te krijgen op de financiën en een basis voor een financieel stabiele toekomst te leggen door middel van scholing en/of werk.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Een aantal jongeren met meervoudige problemen legt een groot beslag op de beschikbare tijd, maar de inzet voor deze groep levert ook resultaat en groot effect. Met meer inzet aan de achterkant wordt geprobeerd ruimte te creëren aan de voorkant van de contacten. Mocht dit niet lukken, wordt er gekozen voor meer personele inzet dan begroot. Hiermee wordt de looptijd van het project verkort.
M13 Jongerenwerk+, uitvoering door Kwartier Zorg & Welzijn
Doel: kwetsbare jongeren (15%) op laten groeien tot kansrijke en weerbare volwassenen door het opvoedklimaat voor jongeren van 12 tot 27 jaar te versterken met Jongerenwerk+.
Activiteiten en resultaten 2022
M14 JIM aanpak – Uitvoering door Kwartier Zorg & Welzijn
Doel: JIM staat voor Jouw Ingebrachte Mentor. Doel is dat meer jongeren thuis kunnen blijven wonen en er minder thuiszitters zijn door inzet van zelfgekozen mentoren. Met dit traject trainen we casemanagers jeugd van de sociale teams, casemanagers onderwijs, leden uit het ondersteuningsteam sociaal team en een aantal jongerenwerkers in de JIM-aanpak.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Er was in eerste instantie weinig animo voor de opleiding. De inspiratiesessie sociale veerkracht heeft dit veranderd.
M15 Ontwikkelbedrijf
Doel: een ontwikkelbedrijf opzetten om de arbeidsmarkt voor kwetsbare en laaggeschoolde inwoners toegankelijk te maken en te houden.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
De instroom van kwetsbare werknemers in het Ontwikkelbedrijf is laag vanwege de relatief lage instroom in de bijstand. Een stabiel productiebedrijf is een belangrijke randvoorwaarde voor het ontwikkelbedrijf. Het toekomstscenario (groei) wordt uitgewerkt. Daarnaast vraagt de nieuwbouw van BWRI en de tijdelijke verhuizing veel capaciteit van management en medewerkers. Dit kan de gewenste samenwerking tussen team re-integratie en het werkbedrijf vertragen.
M16 Hulpteam Overschild
Doel: Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt begeleiden en scholen richting arbeidsmarkt.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
De arbeidsmarkt is goed, waardoor werkfit trajecten belangrijk zijn maar de doelgroep grotere problematiek heeft. Hierdoor vraagt werkfit worden een intensievere begeleiding. De instroom van kandidaten is in 2022 later op gang gekomen waardoor de groepsgrootte in het derde en vierde kwartaal eigenlijk te groot was.
M17 Tijd voor Toekomst
Doel: gelijke kansen voor kinderen door het invoeren van een verrijkte schooldag waar extra lestijd wordt geboden met inzet op talentontwikkeling, welzijn, gezondheid en verminderen van achterstanden.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Documentaire is iets vertraagd en niet dit schooljaar gereed. Midden-Groningen is geselecteerd als voorloper 'rijke schooldag' door OCW samen met de 5 andere Oost-Groningse gemeenten. Dat betekent € 600.000,- extra voor de gezamenlijke gemeenten en het zet onze regio landelijk op de kaart. De extra middelen worden ingezet voor extra activiteitenlijnen en hebben daarmee geen gevolgen voor de projectbegroting. Een risico dat we signaleren is dat scholen soms kiezen voor korte termijn comfort in plaats van lange termijn focus. De wens om keuzevrijheid te hebben voor de scholen maakt onderdeel uit van de evaluatie. Daarnaast kunnen het lerarentekort, kwaliteit van de schoolteams en beëindigen van het NPO budget (corona-gelden) een risico zijn.
M18 Moeders van Midden Groningen
Doel: samenwerken aan een stabiele omgeving waarin het kind kan opgroeien en waar ouders en kind(eren) zonder of met minimale professionele ondersteuning verder kunnen. Op lange termijn draagt het project bij aan het verminderen van de kansen-ongelijkheid van pasgeboren baby’s.
Activiteiten en resultaten 2022
M19 Toekomstbestendig cultureel erfgoed
Doel: publiek toegankelijk maken en herstellen van interieurwaarden van rijks- en gemeentelijke monumenten.
Activiteiten en resultaten 2022
M20 Verbeteren veiligheid Midden-Groningen
Doel: door middel van een integrale en bestuurlijke aanpak de ontwikkeling van de exponentiële groei van onveiligheid, ernstige vormen van overlast en criminaliteit keren en de veiligheidsbeleving van de inwoners verhogen.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Voor de tweede fase is op basis van een meer uitgewerkte begroting minder geld aangevraagd dan eerder ingeschat.
M21 Maken en realiseren van dorps- en wijkplannen
Doel: Verbeteren van de tevredenheid van bewoners over de woon- en leefomgeving, tot duurzame plannen komen en die ook te realiseren en bevorderen van eigen verantwoordelijkheid en inzet van bewoners.
Activiteiten en resultaten 2022
Projecten uit eerdere leefbaarheidsgelden
S01-2r Herinrichting centrumgebied Slochteren
Doel: een centrale plek voor activiteiten en evenementen voor de inwoners van Slochteren.
Activiteiten en resultaten 2022
S02-1 Aanvullende pilots aardgasloze wijken
Doel: een proeftuin voor aardgasvrije wijken om ervaringen op te doen die kunnen helpen met het opstellen van een warmteplan.
Activiteiten en resultaten 2022
Afwijkingen planning, risico’s, financiën, scope
Met het tekenen van de samenwerkingsovereenkomst, zijn de risico’s ten opzichte van een jaar geleden verkleind, al bestaat er nog steeds een kans dat partijen afhaken rondom totstandkoming van de exploitatieovereenkomst. De gas- en elektriciteitsprijs is vele malen hoger dan bij de aanvang van het project. Dit geldt ook voor de prijs van materialen. Daarnaast zijn vergeleken bij de start van het project meer verduurzamingssubsidies beschikbaar. Al deze ontwikkelingen beïnvloeden de business case in positieve en negatieve zin. Maar het doel, dat wil zeggen een sluitende business case, is niet gewijzigd. Een ander risico is de beperkte netcapaciteit. Beheermaatregel: de aanvraag voor de netaansluiting is nu al bij Enexis ingediend.
* De CAK lijst is een overzicht van mensen die 6 maanden of langer de premie voor hun zorgverzekering niet betaald hebben. Dit is vaak een aanwijzing voor meer schulden en financiële zorgen.
** Revolverende aanpak: een werkwijze waarbij geld meer dan één keer kan worden ingezet, doordat het geld zichzelf (deels) aanvult. De besteding van het geld moet zorgen voor opbrengst, die dan opnieuw wordt gebruikt.
*** Mobitily Mentoring®: een hulpverleningsmethode gericht op armoedebestrijding. Het start vanuit de wetenschap dat de hersenen minder goed gaan functioneren op het moment dat iemand in de (financiële) stress zit.
**** Werkfit traject: een aanpak waarbij mensen die al een lange tijd niet aan het werk geweest zijn, klaargestoomd worden voor de arbeidsmarkt.
| Omschrijving | realisatie 2021 | Primitief begroot 2022 | Begroot na wijziging 2022 | realisatie 2022 | Verschil 2022 |
| Lasten | |||||
| Versterking | 10.008 | 17.433 | 26.783 | 19.031 | 7.752 V |
| NPG | 2.014 | 6.230 | 7.120 | 11.234 | -4.114 N |
| NPG provinciale aanvraag | 762 | 56 | 56 | 199 | -143 N |
| Totaal lasten | 12.784 | 23.719 | 33.959 | 30.464 | 3.495 V |
| Baten | |||||
| Versterking | 10.008 | 17.433 | 26.783 | 19.031 | -7.752 N |
| NPG | 1.979 | 6.116 | 7.095 | 11.234 | 4.139 V |
| NPG provinciale aanvraag | 657 | 0 | 0 | 143 | 143 V |
| Totaal baten | 12.644 | 23.549 | 33.878 | 30.408 | -3.470 N |
| Saldo voor bestemming | 0 | -171 | -81 | -56 | 25 V |
| Mutatie reserves | |||||
| stortingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| onttrekkingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal mutatie reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Saldo na bestemming | 0 | -171 | -81 | -56 | 25 V |
| Toelichting: N = nadelig verschil en V = voordelig verschil | |||||
| bedragen x € 1.000 | |||||
Onder het product Versterking wordt het programma Gevolgen Gaswinning verantwoord. De lasten van het programma worden volledig gedekt vanuit bijdragen van ’t Rijk. De Rijksbijdragen die de gemeente heeft ontvangen worden bij de baten verantwoord tot de hoogte van de werkelijke lasten. Daarom hebben lagere lasten geen effect op het financiële resultaat, de baten zijn immers ook lager. Wat overblijft van de Rijksbijdragen is op de balans aangehouden om de lasten in de komende jaren te dekken.
Batch 1588: € 6.766.000 lager dan begroot
Het grootste deel van de lasten onder Batch 1588 betreft de vergoeding aan eigenaren van woningen. Op basis van de prognose in 2022 is de raming bijgesteld naar € 18,3 miljoen. Het bedrag aan afgegeven beschikkingen via Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) is hoger, maar de werkelijke uitgaven worden bepaald door de voortgang van de uitvoering. De aan SNN overgemaakte Rijksbijdrage bedraagt € 12,0 miljoen. Dit leidt tot € 6,3 miljoen minder lasten dan begroot. De overige lasten die vanuit Batch 1588 worden vergoed zijn de organisatie- en communicatiekosten en de vergoeding aan eigenaren van proceskosten. Deze kosten waren geraamd op € 693.000 in 2022. De realisatie in 2022 bedraagt € 257.000, en is daarmee € 436.000 lager dan begroot. Dit wordt verklaard doordat de regeling in 2022 al langer liep en minder organisatiekosten vergde dan in voorgaande jaren. Het restant van dit gemeentelijk deel van de middelen voor Batch 1588 blijft beschikbaar op de balans voor volgende jaren.
Inpassingskosten: € 633.000 lager dan begroot
Een andere groter deel van de lasten onder Versterking betreft de inpassingkosten. Dit zijn kosten die de gemeente maakt om de uitvoering van de versterkingsopgave goed in de openbare ruimte in te passen. Bijvoorbeeld het aanleggen van een tijdelijke weg voor het bouwverkeer of het herstellen van wegen of openbare verlichting. Voor 2022 waren de inpassingskosten begroot op € 1,8 miljoen terwijl de realisatie € 1,2 miljoen bedroeg. Het verschil wordt grotendeels verklaard doordat in 2022 een aantal grote projecten nog niet kon starten vanwege vertraging in de uitvoering van de versterkingsoperatie. De inpassingskosten worden vergoed vanuit het gebiedsfonds, Blok D van de Bestuurlijke afspraken versterking Groningen. Het restant van de Rijksbijdrage die is ontvangen voor de inpassingskosten blijft beschikbaar op de balans voor de komende jaren.
Organisatie- en uitvoeringskosten: € 318.000 lager dan begroot
De overige lasten onder het product Versterking betreffen de inzet van personeel voor het begeleiden van de versterking, het programmamanagement, het scholenprogramma en de vergunningverlening. De raming was gebaseerd op de regionale begroting en de daaraan gekoppelde Lumpsum-vergoeding van € 1,9 miljoen in 2022. De gerealiseerde lasten in 2022 zijn € 1,6 miljoen en dat is € 318.000 minder dan begroot. Dit komt grotendeels door niet ingevulde vacatures en minder inhuurlasten doordat het vertrek van externen niet in alle gevallen direct kon worden ingevuld met vervanging.
Subsidie Blok B "tegemoetkoming niet uitlegbare verschillen" conform begroting
Voor de volledigheid wordt hier de subsidieregeling "tegemoetkoming niet uitlegbare verschillen" genoemd, die wordt uitgevoerd via de SNN. In 2022 is de eerste tranche van de Rijksbijdrage van afgerond € 3,9 miljoen verantwoord conform de begroting. Deze subsidie wordt vergoed vanuit Blok B van de Bestuurlijke afspraken versterking Groningen. De tweede tranche van de Rijksbijdrage die is ontvangen voor deze subsidie blijft beschikbaar op de balans voor de komende jaren.
Lasten (€ 4.114.000 nadelig): Uitgangspunt is dat de uitvoering van de NPG-projecten budgettair neutraal verloopt. De realisatiecijfers bevestigen dit. Ten opzichte van de begrotingsraming is er een afwijking van € 4,1 miljoen nadelig. Dit is een gevolg van de eind 2022 ontvangen NPG-bijdrage van € 7,5 miljoen voor de Dorps en wijkplannen. Het in 2022 niet bestede deel van € 7,2 miljoen is geboekt naar de balans omdat de uitvoering en de daaraan verbonden dekking in de jaren na 2022 plaats vindt. Deze mutaties konden in 2022 niet meer in een begrotingswijziging worden verwerkt. De overige uitvoeringsbudgetten zijn onderschreden (totaal € 3,1 miljoen). Deze onderschrijding is mede een gevolg van stagnaties in de bezetting van de verschillende projecten zodat de voorgenomen uitvoering deels kon worden gerealiseerd.
Baten (€4.139.000 voordelig): De hogere baat is een gevolg van de ontvangen (niet geraamde) bijdrage van € 7,5 miljoen voor het NPG-project Dorps en wijkplannen. Omdat de uitvoeringsbudgetten zijn onderschreden met € 3,4 miljoen (Dorp en wijkplannen € 0,3 miljoen + overig € 3,1 miljoen) zijn er minder middelen vanuit "vooruitontvangen" ten gunste van de begroting verantwoord. Ten opzichte van de begrotingsraming per saldo een nadeel van € 4,1 miljoen.