In de financiële toelichting wordt de afwijking verklaard tussen de begroting na wijzigingen 2024 en de realisatie 2024. Het nadelig saldo voor bestemming van de lasten en baten op het programma Dorpen en wijken 2024 is afgenomen met afgerond € 1,8 miljoen ten opzichte van begroting na wijzigingen 2024. Het nadelig saldo na mutatie reserves is afgenomen met afgerond € 425.000. We lichten per product de afwijkingen ten opzichte van de begroting na laatste wijziging voor zover de afwijking groter zijn dan € 100.000 toe.
Openbare ruimte
Lasten (€ 146.000 nadelig): In 2024 is € 141.000 meer aan uitvoeringskosten uitgegeven voor civiele kunstwerken, water en beschoeiingen. Dit komt met name door schades en herstelwerkzaamheden. Daarnaast is er een nadeel van € 63.000 op de vergunningverlening leges telecommunicatie kabels en leidingen. Dit komt door extra kosten voor toezicht op de vergunningverlening glasvezel. Verder zijn er hogere lasten voor inzet van tractie voertuigen door herstellen van schades en gestegen onderhoudskosten. Dit leidt tot een nadeel van € 48.000. Ook is er in 2024 meer uitgegeven aan wegen. Het gaat in totaal om € 44.000. Dit komt door het herstellen van schades aan verhardingen en gladheidsbestrijding. Tot slot zijn de restant incidentele gelden voor de planvorming stationsgebied Hoogezand (€ 90.000) en het parkeerfonds (€ 60.000) niet uitgegeven. Genoemde komt door vertraging in de uitvoering.
Baten (€ 311.000 voordelig): We hebben meer vergunningen voor telecommunicatie en kabels en leidingen verleend dan verwacht. Hierdoor zijn € 19.000 extra legesinkomsten ontvangen. Daarnaast hebben we met name door schades aan objecten in de openbare ruimte en schades aan voertuigen € 270.000 meer inkomsten uit de schadeverzekeringen ontvangen. Overige afwijkingen in de baten tellen op tot een voordeel van € 22.000.
Mutaties reserves (€ 150.000 nadelig): Het nadeel van € 150.000 ontstaat door een lagere onttrekking uit de reserve financiële ruimte 2023. Dit heeft voor € 90.000 betrekking op de bijdrage voor de planvorming stationsgebied Hoogezand en voor € 60.000 op het parkeerfonds.
Cultuur
Lasten (€ 640.000 voordelig): Het budget voor het verbeteren van de lokale bibliotheek voorziening in Harkstede en Zuidbroek is in 2024 niet uitgegeven. In 2025 wordt genoemde gerealiseerd. Dit leidt in 2024 tot € 424.000 lagere lasten. Hier tegenover staat een lagere baat van de specifieke uitkering, per saldo heeft dit een financieel neutraal effect. Verder is er een voordeel van € 50.000 in de lasten ten aanzien van de cultuurcoach van het Kielzog. Deze lasten zijn vanuit de Brede SPUK subsidie Gezond en Actief Leven (GALA) betaald. Daarnaast zijn er minder subsidies uit het monumentenbudget 2024 aangevraagd. Dit resulteert in een voordeel van € 68.000. Tot slot zijn de incidentele gelden 2024 voor het meerjarig project gebiedsgericht werken niet volledig uitgegeven. Dit komt omdat 2024 een opstartende fase van het project is. Dit leidt in 2024 tot een voordeel van € 88.000. Om de doelstellingen van het project te realiseren is het restant van gelden voor 2025 nodig. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een voordeel van € 10.000.
Baten (€ 436.000 nadelig): In 2024 zijn er geen kosten gemaakt voor het verbeteren van de lokale bibliotheek voorziening in Harkstede en Zuidbroek, waardoor de dekking vanuit de specifieke uitkering van het Rijk (SPUK) ook lager is. Dit leidt tot een nadeel van € 424.000. Overige afwijkingen in de baten tellen op tot een nadeel van € 12.000.
Mutaties reserves (€ 8.000 nadelig): De afwijkingen in de reserves tellen op tot € 8.000 nadelig. Deze afwijking wordt niet toegelicht.
Sport
Lasten (€ 315.000 voordelig): De realisatie van subsidies voor Energiebesparende maatregelen voor sport, culturele instellingen en dorpshuizen laat een onderbesteding zien. Dit leidt in 2024 tot een voordeel van € 330.000. Hier tegenover staat een lagere onttrekking van de reserve Energiebesparende maatregelen. Deze subsidies kunnen nog tot en met 2025 worden aangevraagd. Per saldo is het financieel neutraal. Verder zijn er in 2024 gelden teruggekomen van de verstrekte Energiecompensaties uit het Maatwerkfonds Energiecrisis. Dit resulteert in 2024 tot een voordeel van € 24.000. Deze gelden worden conform uw motie van de raad in de reserve Slochterhaven gestort. Daarnaast zijn de lasten van GALA lokaal Sportakkoord en GALA buurtsportcoaches hoger dan begroot. Dit leidt in 2024 tot € 47.000 hogere lasten. Hier tegenover staat ook een hogere uitkering van het Rijk. Per saldo is het financieel effect neutraal. Tot slot is er € 44.000 minder uitgegeven aan onderhoud van gymnastieklokalen. De meeste oude gymzalen zijn gerenoveerd of vervangen. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een nadeel van € 36.000.
Baten (€ 265.000 voordelig): In 2024 hebben we een hogere uitkering van het Rijk voor het GALA lokaal Sportakkoord en GALA buurtsportcoaches ontvangen. Dit komt door indexaties en restant gelden van 2023 die in 2024 ingezet konden worden. Dit leidt in 2024 tot een voordeel van € 47.000. Verder heeft de gemeente een hogere specifieke uitkering voor het stimuleren van sport ontvangen dan begroot. Dit leidt in 2024 tot voordeel van € 100.000. Dit komt omdat we door het Rijk een hoger bedrag aan BTW kosten gecompenseerd krijgen dan begroot. Tot slot zijn de opbrengsten van de verhuur van sportaccommodaties en de ontvangen vergoedingen van zwembaden hoger dan begroot. Dit leidt in 2024 tot een voordeel van € 115.000. Overige afwijkingen in de baten tellen op tot een voordeel van € 3.000.
Mutaties reserves (€ 363.000 nadelig): In 2024 zijn de teruggekomen gelden voor energiecompensaties conform de motie van uw raad in de reserve Slochterhaven gestort. Dit leidt tot een nadeel van € 24.000. Daarnaast is er € 330.000 minder onttrokken aan de reserve Energiebesparende maatregelen omdat er minder besteed is dan begroot. Dit leidt tot een nadeel van € 330.000. De subsidies kunnen nog tot en met 2025 worden aangevraagd. Overige afwijkingen in de mutaties reserves tellen op tot een nadeel van € 9.000.
Openbaar groen
Lasten (€ 110.000 nadelig): Er is € 104.000 meer uitgegeven voor de inzet van tractie materieel ten behoeve van het onderhouden van het openbaar groen. Dit komt door extra inzet van een maaimachine, toegenomen onderhoudskosten en herstel van schades. Daarnaast zijn de uitbestede werkzaamheden voor het onderhoud van het openbaar groen toegenomen. Meer groenwerkzaamheden moesten we door externen laten uitvoeren. Dit leidt in 2024 tot een nadeel van € 68.000. Hiertegenover staat dat we in 2024 op de inzet van personeel inclusief BWRI en ingeleend personeel minder hebben uitgegeven. Dit leidt tot een voordeel van € 155.000. Verder zijn er hogere lasten door het herstellen van schades aan groenvoorzieningen waaronder bomen. Het gaat in 2024 om € 17.000. Tot slot zijn de toegerekende huisvestingskosten aan het product openbaar groen toegenomen. Dit komt door gestegen energie en onderhoudskosten. Dit leidt tot een nadeel van € 76.000.
Baten (€ 73.000 voordelig): De afwijkingen in de baten tellen op tot € 73.000 voordelig. Deze afwijking wordt niet toegelicht.
Riolering
Lasten (€ 509.000 nadelig): Het nadeel is grotendeels het gevolg van een hogere storting van € 727.000 in de voorziening rioolheffing. De hoogte van de storting wordt op basis van kostendekkendheid bepaald, zie paragraaf 3.2 Paragraaf lokale heffingen. Daarnaast zijn de kosten van inzet personeel voor rioolwerkzaamheden toegenomen. Het gaat om werkzaamheden ten behoeve van ons groot en fijnmazig systeem van riolering, rioolgemalen, kolken, wadi’s en waterbergingen. Dit leidt tot een nadeel van € 154.000. Hiertegenover staat een afname van uitbestede riool onderhoudswerkzaamheden van € 368.000. Verder zijn de energiekosten van de rioolgemalen hoger uitgevallen door gestegen prijzen. Dit leidt tot een nadeel van € 83.000. Tot slot zijn er in 2024 minder subsidies voor het afkoppelen van hemelwaterafvoer en regentonnen aangevraagd. Dit leidt tot een voordeel van € 49.000. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een voordeel van € 38.000. Waaronder lagere toegerekende kosten inzet tractie materieel (€ 15.000) en huisvestingskosten (€ 4.000).
Baten (€ 6.000 nadelig): De afwijkingen in de baten tellen op tot € 6.000 nadelig. Deze afwijking wordt niet toegelicht.
Afval
Lasten (€ 1.260.000 nadelig): De kostendekkendheid van afval staat onder druk. De dekking van € 750.000 uit de algemene reserve was in 2022 voor het laatst. Dit bedrag is functioneel in de begroting verwerkt. Er is € 456.000 meer uitgegeven voor de inzet van tractie materieel ten behoeve van het inzamelen van afval. Dit komt met name door schades aan afval inzamelvoertuigen en gestegen onderhoudskosten. Verder is de opgenomen kostenbesparing van € 250.000 deels in 2024 gerealiseerd. Dit leidt tot een nadeel van € 191.000. Ook zijn in 2024 de kosten van inzet personeel voor het inzamelen van afval toegenomen. Door een hoog ziekteverzuim zijn de kosten van ingeleend personeel hoger. Dit leidt in 2024 tot een nadeel van € 163.000. Daarnaast zijn de kosten voor het inzamelen van bedrijfsafval toegenomen. Dit komt doordat we nu ook het afval voor onze gemeente inzamelen. Hetgeen onder de noemer bedrijfsafval valt. Dit leidt tot een toename in de lasten van € 227.000. Hiervoor krijgen wij een vergoeding. Verder hebben we meer uitgegeven aan het inzamelen van zwerfafval. Dit leidt tot een nadeel van € 67.000. Hiertegenover staat ook een vergoeding. Tot slot zijn in 2024 de verwerkingskosten voor het inzamelen van de overige afvalstromen en restafval per saldo hoger dan begroot. Dit leidt tot een nadeel van € 99.000. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een nadeel van € 57.000.
Baten (€ 1.313.000 voordelig): Het voordeel wordt deels veroorzaakt door een € 242.000 hogere onttrekking uit de egalisatievoorziening afvalstoffen. Deze onttrekking is hoger door een nadelig resultaat op afval. De hoogte van de onttrekking wordt op basis van kostendekkendheid bepaald, zie hiervoor 3.2 Paragraaf lokale heffingen. Voor het inzamelen van overige afvalstromen zoals grofvuil, verpakkingsmaterialen, papier en matrassen hebben we € 615.000 meer ontvangen. Verder hebben we doordat we nu ook afval voor onze gemeente inzamelen meer inkomsten onder de noemer bedrijfsafval ontvangen. Dit leidt tot een voordeel in de baten van € 227.000. Hiertegenover staan ook hogere lasten. Dit geldt ook voor het inzamelen van zwerfafval. Het gaat hier om een voordeel in de baten van € 67.000. Daarnaast hebben we voor de schades aan onze afval inzamelvoertuigen een schadevergoeding ontvangen. Dit leidt tot een voordeel in de baten van € 134.000. Overige afwijkingen in de baten tellen op tot een voordeel van € 28.000. Waaronder € 8.000 meer inkomsten uit de afvalstoffenheffing.
Milieu
Lasten (€ 862.000 voordelig): Het voordeel wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door € 439.000 lagere lasten voor het project Aanpak Energiearmoede. De raming was opgesteld op basis van het vastgestelde plan van aanpak, maar de uitvoering kwam vertraagd op gang. De lasten voor het project Wijkuitvoeringsplannen zijn € 314.000 lager uitgevallen, waartegenover een lagere onttrekking van de reserve staat. Een deel van de gemaakte kosten (met name personeelskosten) zijn ten laste gekomen van andere budgetten, namelijk de CDOKE-middelen (capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid). Reden hiervan is dat het budget voor de uitvoering van het klimaatakkoord vrij inzetbaar is en aan de CDOKE-middelen beklemmende voorwaarden zijn verbonden. Voor het Klimaatadaptatieplan zijn de kosten € 172.000 lager dan begroot. De uitvoeringsagenda is vastgesteld en de uitvoeringsfase is gestart in september 2023. De lasten beginnen te lopen, maar hebben een achterstand op de planning en lopen daardoor uit. Voor de NIP (Nationaal Isolatie Programma) zijn de lasten € 123.000 nadeliger uitgevallen dan geraamd. Hier staan de hogere baten vanuit de specifieke uitkering van het Rijk (SPUK) tegenover. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een voordeel van € 60.000.
Baten (€ 200.000 voordelig): Het voordeel wordt met name door hogere baten uit de SPUK voor het NIP veroorzaakt. Dit leidt tot een voordeel in de baten van € 123.000. Verder hebben we in 2024 meer baten uit de SPUK voor duurzaamheid aanpak energiearmoede en CDOKE ontvangen. Dit leidt tot een voordeel in de baten van € 78.000. Overige afwijkingen in de baten tellen op tot een nadeel van € 1.000.
Mutaties reserves (€ 841.000 nadelig): Het nadeel van € 841.000 ontstaat door een lagere onttrekking uit de reserve financiële ruimte 2023. Dit heeft voor € 314.000 betrekking op de wijkuitvoeringsplannen en voor €27.000 op het uitvoeren van het klimaatadaptatieplan en voor € 500.000 op de aanpak van energiearmoede.
Begraafplaatsen
Lasten (€ 206.000 voordelig): Voor het uitvoeren van het beleidsplan begraven heeft uw raad bij de gemeentebegroting 2024, € 335.000 beschikbaar gesteld. Het beleidsbeheerplan `begraven en herdenken in de gemeente Midden-Groningen' is door uw raad eind 2024 voor de periode van 2025-2034 vastgesteld. De beschikbare gelden vallen in 2024 incidenteel vrij. Dit leidt tot een voordeel van € 335.000. Daarnaast hebben we in 2024 meer gelden in de voorziening middelen van derden voor de afkoop graven moeten storten. Dit leidt tot een nadeel van € 118.000. Oorzaak is dat we in 2024 meer legesinkomsten voor afkoop grafrechten en onderhoud graven hebben ontvangen. Verder zijn de kosten voor de gemeentelijke lijkbezorging toegenomen. Dit komt door een toename van het aantal begrafenissen op kosten van de gemeente. Dit leidt in 2024 tot een nadeel van € 17.000. Overige afwijkingen in de lasten tellen op tot een voordeel van € 6.000.
Baten (€ 68.000 voordelig): De afwijkingen in de baten tellen op tot € 68.000 voordelig. Deze afwijking wordt niet toegelicht.
