3.1 Paragraaf bedrijfsvoering

Het domein bedrijfsvoering ondersteunt op integrale wijze de organisatie. We anticiperen hierbij zo veel mogelijk op de ontwikkelingen in het primaire proces en neemt hierbij het voortouw om deze ontwikkelingen te inventariseren en te vertalen naar de bedrijfsvoering. 

Bedrijfsvoering is ons vak. Wij denken met u mee!                
Informatietechnologie, HR-beleid, facilitaire ondersteuning en financiële, juridische advisering en communicatie zijn onmisbaar voor beleidsvorming en de uitvoering. In het programma Organisatieontwikkeling werken we aan het verbeteren van de organisatie. We houden daarbij rekening met de behoeften die er leven bij de inwoners, organisaties en bedrijven, maatschappelijke opgaven, politiek-bestuurlijke ambities, opgaven en trends en ontwikkelingen in de samenleving; een complex werkveld. Dit vraag om een flexibele inzet van medewerkers waarbij we het afgelopen jaar de focus hebben gelegd op eigenaarschap, verbeteren dienstverlening en het verder verbeteren van de kwaliteit van de adviezen en producten.

In 2024 hebben we verder gebouwd op het fundament dat we op basis van de evaluatie startorganisatie hebben gelegd. We werken aan het versterken van professionaliteit door in te zetten op ambtelijk vakmanschap. We voeren de verbeteringen door om te komen tot een toekomstbestendige organisatie waarin medewerkers op basis van de drie V’s (vertrouwen, verantwoordelijkheid en vrijheid) werken.

Hieronder zijn de personele gegevens van de ambtelijke organisatie (exclusief griffie) weergegeven op peildatum 31 december 2024. De SW-medewerkers en medewerkers nieuw beschut werk zijn niet meegenomen. Zij zijn in wel in dienst bij de gemeente maar vallen onder een andere CAO (namelijk de Cao Sociale werkvoorziening in plaats van de Cao Gemeenten).

Hoeveel personeel in fte is er in vaste dienst?
Op 31 december 2024 hebben we 695 fte formatie. Van deze formatie wordt momenteel 597 fte bezet door 704 medewerkers in vaste dienst. Daarnaast zijn er 121 medewerkers met een tijdelijk contract in dienst bij de gemeente waarvan de personeelskosten worden gedekt vanuit de beschikbare formatieve middelen. Hiervan zijn 8 trainees. Tijdelijke contracten worden na afloop mogelijk omgezet in een contract voor onbepaalde tijd. In totaal worden er momenteel 825 medewerkers gefinancierd vanuit de formatieve middelen.

Hoeveel verschillende afdelingen zijn er en hoeveel mensen werken er per afdeling?
In totaal werken er op peildatum 31 december 2024 960 medewerkers bij de gemeente Midden-Groningen. Dit zijn zowel medewerkers in vaste dienst, in tijdelijke dienst, trainees als externe medewerkers. De personeelskosten voor deze complete groep medewerkers worden gedekt door structurele middelen (zoals formatie) en tijdelijke middelen (zoals projectgelden). De opbouw ziet er als volgt uit: 

• Aantal medewerkers in vaste dienst bij de gemeente:                                                                  704
• Aantal medewerkers met een tijdelijk contract in dienst bij de gemeente:                      121 (waarvan 8 trainees)
• Ingehuurde medewerkers:                                                                                                                             135 

De gemeentelijke ambtelijke organisatie is ingedeeld in domeinen met daarbinnen teams. In het onderstaande overzicht is het aantal medewerkers (medewerkers in vaste dienst, in tijdelijke dienst, externe medewerkers en trainees) per team weergegeven. De teams zijn per domein gebundeld. 

Domein Gemeentesecretaris / Algemeen directeur

• Veiligheid en vergunningen (20)
• Concerncontrol (11)
• Directie (7, inclusief ondersteuning)
• Programma NPG / Nij Begun (2)
• Programma Organisatieontwikkeling (2)

Domein Sociaal

• Sociaal beleid (45)
• BWRI Re-integratie (50)
• BWRI Werkbedrijf (48)
• BWRI Inkomen en voorzieningen (47)
• BWRI Stafbureau (31)
• Sociale uitvoering backoffice (29)
• Kredietbank (33)
• Sociale teams (24) 

Domein Leefomgeving

• Ruimtelijke en economische ontwikkeling (38)
• Projecten en grondzaken (29)
• VTH (35)
• Beheer Openbare Ruimte (34)
• Gebiedsbeheer (44)
• Stafbureau Leefomgeving (22)
• Afvalinzameling en rioolbeheer (42)
• Programma Energie en duurzaamheid (10)

Domein Bedrijfsvoering

• Financiën (39)
• HR advies en ondersteuning (25)
• Juridische zaken en inkoop (21)
• Informatisering (38)
• Automatisering (12)
• DIV en archief (15)
• Belastingen en basisregistratie (31)
• Secretariaat (20)

Domein Dienstverlening en Participatie

• Contactplein (40)
• Gebouwenbeheer (16)
• Facilitair (14)
• Sport en beweging (37)
• Communicatie (15)
• Gebiedsregie (12)
• Gevolgen Gas- en Zoutwinning (11)
• Vluchtelingenopvang (23) 

NB. De optelsom van de bovenstaande teams (972) is hoger dan het eerdergenoemde aantal medewerkers (960). Dat komt doordat er medewerkers zijn die in verschillende functies bij verschillende teams werkzaam zijn. Daarvan is vooral sprake bij teamleiders die meer dan één team aansturen.

Verschillen ten opzichte van oktober 2024:

1. Het aantal medewerkers met een tijdelijk contract is afgenomen (133 versus 113) en het aantal medewerkers met een vast contract toegenomen (687 versus 704). Dit komt doordat een deel van de nieuwe medewerkers de proeftijd van een jaar heeft doorlopen en nu een vast contract heeft.
2. Het aantal extern ingehuurde medewerkers is afgenomen en het aantal medewerkers in vaste dienst bij de gemeente toegenomen (160 versus 135).
3. Het totaal aantal medewerkers is gedaald (989 versus 960). Het gaat hier echter om een normale fluctuatie.

Visie-ontwikkeling I&A
Van de nieuw op te stellen I&A-visie 2024-2026 zijn de volgende zaken gerealiseerd:

• Digitale dienstverlening. Binnen de strategische nota dienstverlening zijn de relevante ontwikkelingen voor digitale dienstverlening komende jaren uitgewerkt. Daarbij gaat het o.a. om digitale producten in relatie tot de Wet Modernisering Electronisch Bestuurlijk Verkeer, digitale toegankelijkheid, een Mijn Midden-Groningen-omgeving.
• Grip op informatie. Er is een digitale bewaarstrategie opgesteld, waarin is uitgewerkt hoe alle digitale informatie van de gemeente duurzaak bewaard moet en kan blijven. De realisatie hiervan is ook een verplichte randvoorwaarde van de Wet Open Overheid.

Met betrekking tot het eigenaarschap van gegevens en applicaties zijn de verantwoordelijkheden in samenhang met het eigenaarschap van processen beter belegd bij de teams. 

Visievorming op de volgende terreinen zou oorspronkelijk in 2024 worden gerealiseerd, maar is doorgeschoven naar 2025:

• AI (Artificiële intelligentie) en robotisering;
• Gegevensmanagement en datagericht werken

Uitgevoerde grote projecten
Daarnaast is er de projectenkalender die jaarlijks wordt geactualiseerd. Van de projectenkalender zijn de volgende projecten uitgevoerd of in gang gezet:

• Digitalisering en digitale samenwerking: het grootste deel van de organisatie is overgegaan op Microsoft365 om op die manier slimmer digitaal samen te werken.
• Implementatie systemen sociaal domein: het regiesysteem van de sociale teams is vernieuwd, nadat het WMO-deel al in 2023 in gebruik genomen was. De invoering van het deel werk, inkomen en re-integratie is verschoven naar 2025.
• Implementatie financieel systeem: hiervan is de voorbereiding gestart en zal de feitelijke implementatie in 2025 plaatsvinden.
• De overgang naar een nieuwe telefooncentrale, die begin 2025 in gebruik wordt genomen.

Datateam
Het datateam heeft het datagedreven werken binnen de organisatie verder ontwikkeld. Midden-Groningen in Cijfers is ingevoerd. Hiermee is op basis van CBS-informatie op een breed terrein informatie over de gemeente beschikbaar afgezet tegen landelijke gemiddelden. Er zijn diverse dashboards en portalen ontwikkeld, zoals voor Strategische Personeelsplanning (SPP), de budgetmonitor WMO, de kredietbank, geoportaal, HR-dashboard. Ook zijn meerdere GIS/geo-producten gerealiseerd, waaronder voor de cultuurvisie. Hiermee is bijgedragen aan een effectiever en inzichtelijker gebruik van data binnen de organisatie.

AI-ontwikkelingen
Op de wereldwijde AI-ontwikkelingen heeft de gemeente geanticipeerd door meerdere AI-pilots uit te voeren. Een beperkt aantal medewerkers heeft ervaring opgedaan met het werken met ChatGPT en Copilot om het werk anders en slimmer te kunnen doen. Daarnaast zijn pilots gestart waarin concrete gebruiksscenario’s worden uitgewerkt: verslaglegging keukentafelgesprekken sociale teams, beantwoording raadsvragen, kennisbank contactplein.

Deze pilots worden goed gemonitord en het AI-gebruik wordt afgezet tegen de Europese en landelijke wet- en regelgeving (waaronder vooral de EU-AT-Act). De opgedane ervaringen vormen de basis voor de in 2025 uit te werken AI-strategie.

Aanbesteding nieuw financieel systeem 
In 2024 is het financieel systeem aanbesteed en gegund aan onze huidige leverancier. Het nieuwe systeem betreft een systeem in een SAAS (Software as a Service)-omgeving. Dit brengt een ingrijpende verandering met zich mee. Hierdoor implementeren we in 2025 het nieuwe financieel systeem. Vanaf 1 januari 2026 werken we met het nieuwe financieel systeem. Hiermee maken we de dienstverlening naar de organisatie, bestuur en budgethouder toekomstbestendig.

Doorontwikkeling van de Planning & Control documenten en het systeem Pepperflow 
In 2024 is een start gemaakt om het systeem voor de Planning & Control documenten (Pepperflow) door te ontwikkelen. Eén van de ontwikkelingen is het kunnen werken met stoplichten in de Planning & Control-documenten. De doorontwikkeling van het systeem loopt door in 2025. Hiermee verbeteren we de P&C-documenten en leveren deze op tijd en kwalitatief verbeterd aan ons gemeentebestuur.

Bevorderen juridische en inkoopkwaliteit
In 2024 heeft de gemeente goede en belangrijke stappen gezet om de juridische kwaliteit en de inkoopfunctie verder te professionaliseren.

Juridische advisering
De juridische adviesfunctie is in 2024 verder doorontwikkeld door een betere taak- en rolverdeling binnen het team, gecombineerd met teamontwikkeling gericht op werken vanuit de bedoeling. Context en kader nemen daarbij een belangrijke plaats in voor het juridisch advies. Daarnaast is de tweedelijns juridische advisering geborgd door een verlenging van het contract met Yspeert Advocaten met twee jaar, tot aan 1 februari 2026.

Specialisatie juridische zaken
Het team Juridische Zaken heeft in 2024 verdere stappen gezet in specialisatie. Door per tweetal medewerkers te focussen op specifieke rechtsgebieden, wordt beter ingespeeld op de toenemende complexiteit van juridische vraagstukken. Dit draagt bij aan de continuïteit en kwaliteit van advisering, passend bij de schaalgrootte van de gemeente. In 2025 wordt hier verder op ingezet via een integraal opleidingsplan passend bij het team, rolverdeling en expertise.

Toekomstbestendige inkoopfunctie
Met de invoering van het nieuwe inkoopbeleid per februari 2024 zijn stappen gezet richting een toekomstbestendige inkoopafdeling. De interne controle op inkoopprocessen is overgenomen van Concern Control, wat zorgt voor een stevige borging van rechtmatigheid en doelmatigheid. Daarnaast is de herinrichting van de inkoopafdeling verder doorgezet en uitgebreid met contractbeheer zodat deze nog beter kan inspelen op budgettering en de vraag uit de organisatie.

Kennisvergroting binnen de organisatie
Om de juridische- en inkoopkennis binnen de organisatie te versterken, is in 2024 een jaarlijks terugkerend opleidingsprogramma geïntroduceerd. Dit programma biedt medewerkers elk kwartaal de mogelijkheid om opleidingen te volgen, waaronder een cursus Besluiten voor niet-juristen en een Inkoopcursus. De opleidingen worden verzorgd door het team Juridische Zaken en Inkoop en zijn geïntegreerd in het introductieprogramma van HR voor nieuwe medewerkers. Hierdoor wordt kennisdeling structureel verankerd in de organisatie.

Deze stappen dragen bij aan een kwalitatief sterke en toekomstbestendige juridische- en inkoopfunctie binnen de gemeente.

Professionalisering van het communicatieteam
Het collegeakkoord benadrukt drie kernwaarden: de inwoner staat centraal, iedereen doet mee, en er wordt gewerkt aan een aangename woon-, werk- en leefomgeving. Communicatie speelt hierbij een essentiële rol. In lijn met deze uitgangspunten zijn in 2024 de voorbereidingen getroffen voor de ontwikkeling van een communicatiestrategie in 2025, waarin deze waarden centraal staan.

Duidelijke en Begrijpelijke Communicatie
Het team Communicatie heeft bijgedragen aan het bevorderen van het gebruik van begrijpelijke taal binnen de organisatie. Dit betekent dat in 2024 concrete stappen zijn gezet om de organisatie bewust te maken van het belang van begrijpelijke taal, en medewerkers ondersteund zijn met hulpmiddelen zoals Klinkende Taal.

Verbeterde Online Dienstverlening
In 2024 is team communicatie verdergegaan met het optimaliseren van de online dienstverlening. Dit houdt in dat de gemeente communicatiekanalen heeft gemonitord en gewerkt heeft aan de verbetering van de digitale bereikbaarheid voor alle doelgroepen.

Digitoegankelijkheid
De gemeentelijke website is in 2021 getoetst op toegankelijkheid, waarmee de gemeente al actief bezig was met digitale toegankelijkheid. In 2024 is de gemeente zich volledig bewust van de geldende eisen en zijn de voorbereidingen voor de herbeoordeling in maart 2025 in gang gezet.

Contact met de media
In 2024 heeft team communicatie actief en regelmatig contact met de regionale en landelijke media onderhouden, zowel op eigen initiatief als op verzoek. Journalisten zijn voorzien van informatie via reguliere persgesprekken, persberichten en persuitnodigingen.

Fraude 
In 2024 zijn er, na onderzoek, geen fraudes geconstateerd. Medewerkers en bestuurders kunnen bewust of onbewust bezig zijn met frauduleuze en ondermijnende activiteiten. Dit heeft alles te maken met risicobeheersing. Veel voorkomende risico’s op een materiële onjuistheid door fraude in de jaarrekening bij gemeenten zijn:

1. Management beïnvloeding: het doorbreken van interne beheersmaatregelen door het management;
2. Het risico aanbestedingen te gunnen aan bevriende partijen (corruptie);
3. Grondverkopen tegen niet-marktconforme prijzen (corruptie);
4. Het niet volledig of onterecht verantwoorden van opbrengsten van inkomende subsidies;
5. Onterechte betalingen door onvoldoende beheersmaatregelen in het betaalproces.

Doordat het hele directieteam besluiten neemt, is de kans op management beïnvloeding erg klein. De prijs voor grondverkopen wordt getoetst door een extern bedrijf en vastgesteld in de MPG. of externe taxatie. Aanbestedingen vinden plaats met medewerking van het team aanbestedingen volgens het gemeentelijk inkoopbeleid. De opbrengsten van de subsidies worden verantwoord in het financiële systeem. Hierbij is de aanvrager van de subsidie niet degene die dit vastlegt. Ook vindt er een check plaats tussen de beschikking en de ontvangen subsidie. In het betaalproces zijn beheersmaatregelen genomen om fraude te voorkomen. Het betaalproces is zo ingericht dat er naast de budgethouder nog twee medewerkers van het team financiën de factuur voor betaling goedkeuren. Facturen boven de € 10.000 worden nog extra beoordeeld.

Daarnaast heeft onze Chief Informatie Security Officer (CISO) een rol om de nodige risicobeperkende maatregelen te nemen, zoals eerder in deze paragraaf beschreven.

Integriteit 
Medewerkers die bij onze gemeente moeten betrouwbaar, eerlijk en oprecht zijn. Om de medewerkers hierbij te helpen hebben wij uitgewerkt wat dit voor hen betekent. Dit noemen we de gedragscode integriteit. Ook hebben wij geregeld wat de medewerker kan doen als hij merkt dat iets niet eerlijk en oprecht is. Dat is opgeschreven in de klokkenluidersregeling. 
In 2022 zijn we gestart met het afnemen van de eed en belofte voor medewerkers en hebben we georganiseerd dat ook externe medewerkers verklaren zich integer te zullen gedragen door het invullen van een integriteitsverklaring. Om integriteit verder te verankeren in de organisatie zijn de processen rond het melden van nevenfuncties en financiële belangen vastgelegd, en is de klokkenluidersregeling 2023 vastgesteld. Voor nieuwe medewerkers is een integriteitstraining ontwikkeld die hen meeneemt in hoe we integer handelen bij onze gemeente.

Met ingang van 2023 is de rechtmatigheidsverantwoording een wettelijke verplichting voor gemeenten. Het achterliggende doel van de invoering van de rechtmatigheidsverantwoording is om de kaderstellende en controlerende taak van de gemeenteraad te versterken. De belangrijkste impact van deze wetswijziging heeft betrekking op de rolverdeling tussen raad, college en externe accountant. Het college stelt zelf een rechtmatigheidsverantwoording op en neemt deze op in de jaarrekening. In deze rechtmatigheidsverantwoording wordt door het college verantwoording afgelegd over de naleving van wet- en regelgeving bij de totstandkoming van de baten, lasten en balansmutaties in de jaarrekening. 

De rechtmatigheidsverantwoording ziet op drie rechtmatigheidscriteria, zoals uitgewerkt door de Commissie BBV in de Kadernota Rechtmatigheid 2024. Dit zijn de volgende:

• Begrotingscriterium
• Voorwaardencriterium
• Misbruik en oneigenlijk gebruik beleid

Normenkader en verantwoordingsgrens
De relevante wet- en regelgeving is vastgelegd in het normenkader. Het gaat om Europese regelgeving, wettelijke bepalingen en eigen regelgeving, zoals verordeningen vastgesteld door de raad. Bij de wettelijke bepalingen zijn alleen de financiële beheershandelingen van belang, zoals bijvoorbeeld de Europese Aanbestedingsrichtlijnen. Voor verordeningen geldt dat alle gemeentelijke verordeningen voor zover deze bepalingen bevatten over financiële beheershandelingen onderdeel uitmaken van het normenkader. Ook andere besluiten van de raad met een kaderstellend karakter en die bepalingen bevatten over financiële beheershandelingen, zijn een verplicht onderdeel van het normenkader (begroting, raadsbesluiten over investerings-voorstellen, beleidsnota’s). Het normenkader 2024 is door de raad vastgesteld op 19 december 2024. 

De verantwoordingsgrens is een door de raad vastgesteld bedrag, waarboven het college de geconstateerde afwijkingen in het kader van de rechtmatigheid moet opnemen in de rechtmatigheidsverantwoording. De verantwoordingsgrens dient te vallen binnen de bandbreedte van 0% tot 3% van de lasten inclusief dotaties aan de reserves. Afwijkingen betreffen onrechtmatigheden en onduidelijkheden. Voor zowel onrechtmatigheden als onduidelijkheden afzonderlijk geldt hetzelfde percentage. 

In het controleprotocol 2024 is de verantwoordingsgrens gesteld op 3% van de totale lasten inclusief dotaties aan de reserves. In de jaarrekening 2024 bedragen de werkelijke lasten inclusief dotaties aan de reserves € 316.139.000. De verantwoordingsgrens bedraagt daarmee afgerond € 9.484.000. 

Het college is verplicht om afwijkingen toe te lichten in de paragraaf bedrijfsvoering, indien het totaal van de geconstateerde afwijkingen de verantwoordingsgrens overschrijdt. Het college hecht waarde aan het gesprek met de raad over bevindingen uit de rechtmatigheidscontroles. Daarom beperkt het college zich niet tot het geven van een toelichting alleen bij het overschrijden van de verantwoordingsgrens. In het controleprotocol 2024 is opgenomen dat over afwijkingen groter dan 0,05% van de lasten inclusief dotaties aan de reserves wordt gerapporteerd in de paragraaf bedrijfsvoering. Op basis van de werkelijke lasten inclusief dotaties aan de reserves van € 316.139.000 bedraagt de rapportagegrens afgerond € 158.000. 

Om een gefundeerd oordeel te kunnen vormen over de rechtmatige verantwoording van de baten en lasten, alsmede de balansmutaties hebben wij verschillende interne controles verricht op processen die op omvangsbasis groter zijn dan 1% van de lasten inclusief dotaties aan de reserves. Deze controles vormen de basis om met name een oordeel te vormen ten aanzien van het voorwaardencriterium. Daarnaast hebben wij het begrotingscriterium en het M&O-criterium beoordeeld. 

Begrotingscriterium 
In de verordening financieel beleid, beheer en organisatie 2024 (ex artikel 212 Gemeentewet), die op 19 december 2024 is vastgesteld door de raad, zijn kaders opgenomen die van belang zijn bij de beoordeling van de begrotingsrechtmatigheid. In de financiële verordening 2024 is het begrip tijdigheid nader geduid. Dit betekent dat overschrijdingen van de lasten en investeringsbudgetten als onrechtmatig worden beschouwd, tenzij deze als acceptabel worden aangemerkt. Onderschrijdingen van de lasten, baten en/of investeringen en overschrijdingen van de baten worden alleen als onrechtmatig beschouwd indien deze niet tijdig zijn gemeld. Omdat onder ‘tijdig melden’ bij de tussentijdse rapportages of de jaarrekening wordt verstaan, is het voor dergelijke afwijkingen van belang dat hiervoor een toereikende toelichting in de jaarstukken is opgenomen. Ten aanzien van het begrotingscriterium hebben wij geconstateerd dat er geen sprake is van overschrijdingen van de lasten op programmaniveau dan wel overschrijdingen van investeringskredieten die groter zijn dan de rapportagegrens. Er is wel sprake van onderschrijdingen van de lasten, baten en/of investeringen en overschrijdingen van de baten. Deze afwijkingen zijn rechtmatig, omdat deze afwijkingen in de jaarrekening worden toegelicht. 

Voorwaardencriterium 
Eén van de belangrijkste onderdelen van het voorwaardencriterium is het voldoen aan de wetgeving met betrekking tot Europese aanbestedingen. Voor de controle op rechtmatige aanbestedingen hebben we een integrale spendanalyse uitgevoerd op alle bestedingen die over een periode van vier jaar groter zijn dan € 221.000 voor diensten en leveringen en groter zijn dan € 5.538.000 voor werken en een besteding hebben in boekjaar 2024. Voor al deze crediteuren is beoordeeld of er sprake is van wel of geen rechtmatige inkoop. Uit de controle op het inkoop- en aanbestedingsproces komt een onrechtmatigheid van € 2.272.202 naar voren. In 2023 was er nog sprake van onrechtmatige lasten van € 2.713.235 als gevolg van onrechtmatige aanbestedingen. Ten aanzien van onrechtmatige aanbestedingen is een positieve ontwikkeling te zien. De in 2023 ingezette lijn van professionalisering van het Inkopen in Midden-Groningen alsmede de samenwerking tussen team Inkoop en de rest van de organisatie werpt haar vruchten af. De in 2024 geconstateerde onrechtmatige lasten hebben nagenoeg allemaal betrekking op crediteuren die ook in 2023 als onrechtmatig zijn beschouwd. Er is slechts sprake van één nieuwe bevinding. Voor 2025 verwachten we een verdere daling van de onrechtmatige lasten als gevolg van onrechtmatige aanbestedingen, omdat er inmiddels juiste aanbestedingsprocedures zijn gestart of opgestart gaan worden. 

De geconstateerde onrechtmatigheid van € 2.272.202 overstijgt de rapportagegrens en hebben wij daarom meegenomen in de rechtmatigheidsverantwoording. 

Misbruik en oneigenlijk gebruik 
De nota M&O van de gemeente Midden-Groningen is in 2024 geactualiseerd en op 7 januari 2025 door het college vastgesteld. De nota M&O van MG is opgesteld om het overkoepelend beleid en de belangrijkste uitganspunten bij de voorkoming en bestrijding van gemeentelijke regelingen vast te leggen. Het overkoepelend beleid biedt een kader voor controle en sancties, benoemt welke risicogebieden er zijn en hoe M&O-beleid in de bedrijfsvoering kan worden vormgegeven door middel van het treffen van beheersmaatregelen. 

De uitwerking van het overkoepelend M&O-beleid vindt plaats in de specifieke regelingen, verordeningen en processen die zijn ingedeeld in risicogebieden, die in de nota aan de orde komen. 

In de nota wordt onderscheid gemaakt tussen preventieve en repressieve maatregelen. De preventieve maatregelen zijn maatregelen die liggen vóór het moment van beschikken, betalen of ontvangen van een voorziening, vergunning op uitkering. Preventieve maatregelen betreffen regelgeving, voorlichting en controle vooraf. Deze maatregelen zijn gericht op het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik. De preventieve maatregelen zijn opgenomen in de processen zoals deze zijn opgesteld. De werking van de preventieve maatregelen wordt getoetst door middel van de interne controle. Bij deze interne controles wordt bijvoorbeeld gecontroleerd of er geen voorzieningen zijn toegekend aan inwoners/instanties, die hier geen recht op hebben. Uit de interne controles die zijn uitgevoerd, zijn geen bevindingen naar voren gekomen waaruit misbruik- of oneigenlijk gebruik is gebleken. 

Repressieve maatregelen zijn maatregelen die na het moment van beschikken, betalen of ontvangen worden genomen. Het gaat om controle achteraf waarbij misbruik en oneigenlijk gebruik kan worden vastgesteld en eventuele sanctionering kan worden bepaald. Repressieve maatregelen zijn met name van belang bij risicogebieden waar een streng of gematigd M&O-beleid geldt. Deze maatregelen hebben vaak te maken met de wijze waarop de gemeente omgaat met signalen die worden ontvangen, die op mogelijk misbruik en oneigenlijk gebruik kunnen duiden. Hierbij moet onder meer gedacht worden aan signalen die bij team Toezicht Wmo en jeugd worden ontvangen, gegevensuitwisseling met het Inlichtingenbureau (Buig), toetsing van verantwoordingen van subsidieontvangers en inspecties door de toezichthouder op versterkte omgevingsvergunningen. De repressieve maatregelen hebben in 2024 geleid tot de conclusie dat er in beperkte mate sprake is van misbruik en oneigenlijk gebruik. In deze gevallen is het geconstateerde misbruik teruggevorderd. 

Conclusie rechtmatigheid
In totaal hebben wij onrechtmatigheden geconstateerd voor een bedrag van € 2.272.202. De door de raad vastgestelde verantwoordingsgrens bedraagt € 9.484.000. De geconstateerde onrechtmatigheden blijven onder de verantwoordingsgrens. Daarmee is de conclusie dat de het college in 2024 rechtmatig heeft gehandeld.