Deze paragraaf beschrijft relevante ontwikkelingen in de uitvoering van het lokaal bestuur. Daarbij gaat het om het samenspel tussen samenleving, raad, college en organisatie. Hoe werken we samen aan de kwaliteit van de lokale gemeenschap, vanuit de verschillende rollen en verantwoordelijkheden?
De samenleving verwacht tegenwoordig iets anders van een overheid dan ruim 10 jaren geleden. De inwoners zijn zelfbewuster geworden. Zij gaan niet blindelings uit van het informatiemonopolie van de overheid en reageren overwegend vanuit beleving en intuïtie. Het vertrouwen is lager geworden. De raad van Midden-Groningen wil een betrouwbare en toegankelijke partner zijn en de Midden-Groningse samenleving ruimte geven om invloed uit te oefenen. Daarvoor ontwikkelen we nieuwe vormen van betrokkenheid waarbij we alle Midden-Groningers van harte uitnodigingen daaraan deel te nemen. Wij zijn een raad die op een transparante en open manier zijn taken uitoefent en besluiten neemt. Daarbij hebben we oog voor de diverse belangen die spelen. Wij leggen aan de samenleving verantwoording af over de belangenafweging die wordt gemaakt bij besluitvorming.
In maart 2022 waren er gemeenteraadsverkiezingen en is er een nieuwe raad gekozen. De nieuwe raad wil zich graag sterker en meer zichtbaar laten zien richting de samenleving. Wij willen als raad meer in verbinding staan met de inwoners, om te werken aan het verbeteren van het vertrouwen van de inwoners van Midden-Groningen in onze gemeente. Daarom heeft de raad in juli 2022 het eerste raadsakkoord van Midden-Groningen vastgesteld met als titel: Raadsakkoord Middenin Midden-Groningen 2022-2026.
De volgende thema’s zijn gekozen:
Raadswerkprogramma
De bovengenoemde thema’s zijn vervolgens uitgewerkt in een meer gedetailleerd raadswerkprogramma. Als we naar de vier thema’s kijken zien we een duidelijke rode draad: de sociale gevolgen van de verschillende problemen voor de verschillende doelgroepen zijn in veel gevallen vergelijkbaar. Hoe houd ik een dak boven mijn hoofd? Hoe zorg ik voor mijn kinderen? De raad wil dat de gekozen oplossingen elkaar niet bijten, maar juist aanvullen. Daarom worden de thema’s in samenhang bekeken en aangepakt.
Om die reden is een integrale benadering gericht op het verbeteren van leefbaarheid en kansengelijkheid opgenomen als extra thema in het raadswerkprogramma. Binnen de thema’s kunnen er nog steeds verschillen van mening zijn over de manier waarop de problemen opgelost moeten worden. Daarover gaan de partijen met elkaar in debat. Inmiddels zijn voor de thema’s wonen, integrale aanpak, armoede en energie en duurzaamheid bestuursopdrachten vastgesteld. Het college is nu aan zet om voor de verschillende bestuursopdrachten te komen met een plan van aanpak. Het thema jeugd wordt in het najaar van 2024 opgepakt en in 2025 verder uitgerold.
Passende vergadercultuur voor de raad
In Midden-Groningen vergadert de raad volgens het zogenaamde BOB-model. Een driedeling waarbij eerst beeldvormend informatie wordt opgehaald, vervolgens in de Op de heidagen zal aan de vergadercultuur worden gewerkt om de raad de komende jaren verder door te ontwikkelen. Dit met de focus op de verbinding met de samenleving.
In januari 2024 is een nieuw vergaderrooster uitgerold met alle vergadermomenten op de donderdag, waarbij twee keer per maand een hele donderdagmiddag wordt ingeroosterd voor vergaderingen en bijeenkomsten voor de raad. Het doel is om het aantal avonden voor de raad te beperken en hiermee de raadsleden te ontlasten. Begin 2025 zal dit vergaderrooster worden geëvalueerd, waarna het vervolg kan worden bepaald.
De raad van Midden-Groningen wil graag op meerdere manieren in contact komen met de samenleving en de inwoners. Daarom wordt er elk kwartaal een dorps- of wijkbezoek georganiseerd. Doel van deze bezoeken is om de raad kennis te laten maken met inwonersinitiatieven en van de inwoners te horen waar ze trots op zijn en wat nog beter zou kunnen in hun woonomgeving.
Nieuw was in 2024 het instrument ‘Praat met de Raad’, waarbij inwoners zich laagdrempelig kunnen aanmelden met een onderwerp waarover zij zelf graag met de raad in gesprek willen. Hiervan is in 2024 al veel gebruik gemaakt. ‘Praat met de Raad’ zal in 2025 worden geëvalueerd om te kijken in hoeverre dit voorziet in een behoefte en of hierin verbetermogelijkheden zijn. Ook melden zich regelmatig inwoners aan als Gast van de Raad. Zij krijgen dan voorafgaand aan een raadsvergadering onder het genot van een maaltijd een presentatie van twee raadsleden over de gemeenteraad, kunnen kennismaken met de burgemeester en griffier en wonen vervolgens de raadsvergadering bij.
Verder worden er jaarlijks een kinderraad (Raad van de Toekomst) en een kinderburgemeester benoemd, die worden geworven uit kinderen in groep 8 van basisscholen in de gemeente. Doel hiervan is om kinderen al vroeg mee te nemen in het belang van de lokale democratie en hun mening te horen over onderwerpen die zij belangrijk vinden.
De raad gaat ook regelmatig op bezoek bij bedrijven en organisaties in de gemeente, bijvoorbeeld tijdens de jaarlijkse raadsexcursie. Ook worden er beeldvormende bijeenkomsten over bepaalde onderwerpen georganiseerd in onder meer dorps- en buurthuizen.
Om inwoners zo goed mogelijk te informeren over wat de raad voor hen kan betekenen en wie de raadsleden zijn, wordt hier op verschillende manieren over gecommuniceerd. Zo is de raad actief op sociale media en verschijnen er wekelijks publicaties op de gemeentepagina in De Regiokrant. Voor deze raadsperiode is een strategisch communicatieplan opgesteld met daarin de doelen en concrete acties om de bekendheid van de raadsleden en de rol van de raad de komende tijd verder te vergroten.
Met al deze instrumenten krijgen diverse groepen inwoners de kans om laagdrempelig kennis te maken met de raadsleden, te leren over het werk van de gemeenteraad en mee te denken en doen in het lokale bestuur.
De Rekenkamer heeft als taak het onderzoeken van de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het gevoerde bestuur. Hiermee is de Rekenkamer een belangrijk instrument voor de controlerende taak van de raad. De Rekenkamer onderzoekt daarvoor of beleid van de gemeente goed werkt en of het geld op de juiste manier wordt ingezet. Hierover wordt de raad geïnformeerd, waarbij ook wordt aangegeven wat beter zou kunnen. Zo is de raad beter in staat het gemeentebestuur te controleren en nieuw beleid te bedenken. De Rekenkamer bestaat uit een externe voorzitter en twee externe leden en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. Jaarlijks levert de Rekenkamer minimaal drie onderzoekrapporten op die in de raadscommissie en raad worden besproken. De onderwerpen worden in afstemming met de auditcommissie vanuit de raad gekozen. In het laatste kwartaal van 2024 wordt het onderzoeksprogramma voor 2025 vastgesteld.