4.2 Toelichting op baten en lasten

In de tabel onder 4.1 Overzicht van baten en lasten wordt een overzicht gegeven van de verschillen per programma én een aantal afzonderlijke aspecten. Dit zijn onder andere de lokale heffingen, overhead en het saldo van de financieringsfunctie. Deze afzonderlijke aspecten zijn apart benoemd, maar vallen uiteindelijk binnen (niet één, maar) meerdere van de zes programma’s van voorliggende jaarrekening. Gevolg hiervan is dat de verschillen per programma in de tabel onder 4.1 niet één-op-één overeenkomen met de verschillen die eerder in het boekwerk zijn beschreven. 

We kiezen ervoor op deze plek niet een andere toelichting op te nemen. Dat heeft geen meerwaarde en zou eerder tot verwarring kunnen leiden. Belangrijke constatering onderaan de streep is dat het saldo na bestemming exact overeenkomt met hetgeen eerder in het boekwerk is opgenomen en toegelicht. Voor een toelichting op de afwijkingen verwijzen we naar de verschillenanalyse die is opgenomen bij de afzonderlijke programma’s.

Het budgetrecht is een recht dat de raad toekomt. Het budgetrecht houdt in dat het college in principe alleen uitgaven kan doen en verplichtingen kan aangaan na toestemming ofwel autorisatie van de raad. Met de vaststelling van de begroting geeft de raad het college deze toestemming. 

Begrotingsrechtmatigheid betreft de verantwoording van de lasten op het juiste jaar, voor het juiste bedrag en op het juiste programma. Als blijkt dat de gerealiseerde lasten zoals weergegeven in de jaarrekening hoger zijn dan de geraamde bedragen met inbegrip van de laatste begrotingswijziging, is – voor zover het de begrotingsoverschrijdingen betreft – mogelijk sprake van onrechtmatige uitgaven. De overschrijding kan namelijk in strijd zijn met het budgetrecht van de gemeenteraad. Daarom verzoeken wij u deze overschrijdingen alsnog te autoriseren door middel van het vaststellen van de Jaarstukken 2021. Na instemming van uw raad met deze overschrijdingen is formeel geen sprake meer van ‘overschrijdingen’ en geen begrotingsonrechtmatigheid in het kader van de controleverklaring. 

De Commissie BBV geeft in de Kadernota rechtmatigheid aan welke ‘soorten’ begrotingsafwijkingen bij de toetsing van begrotingsafwijkingen worden onderkend. Per uitgave die heeft geleid tot een begrotingsoverschrijding op programmaniveau dient te worden aangegeven of de uitgaven binnen het door de gemeenteraad uitgezette beleid passen dan wel dat er sprake is van strijdigheid met een wettelijke bepaling c.q. met een door de gemeenteraad genomen beslissing. In onderstaande tabel zijn deze soorten beschreven.

In dit deel van de jaarstukken geven we een overzicht van alle afwijkingen in de lasten tussen de begroting na wijziging 2021 en de jaarrekening 2021. Zoals in de richtlijnen is opgenomen, rapporteren we daarbij op afwijkingen zodra deze op programmaniveau hoger zijn dan € 100.000. Om deze reden worden twee afwijkingen binnen het programma Economie en Bestuur en bedrijfsvoering toegelicht. In het jaarverslag is reeds per programma ingegaan op de verschillen tussen de realisatie en de begrotingscijfers voor en na wijziging. Voor een gedetailleerde toelichting op de afwijkingen wordt hiernaar verwezen. Hieronder wordt per begrotingsafwijking geconcludeerd of de afwijking wel of niet meetelt voor het oordeel van de accountant.

Programma 3 Economie
Dit programma laat een afwijking in de lasten zien tussen de begroting na wijziging 2021 en de jaarrekening 2021 van € 1.560.000. Hoewel er enkele plussen en minnen zijn, heeft de belangrijkste overschrijding betrekking op:

• € 1.827.000 voor de afboeking van de boekwaarde van de Gouden Driehoek Zuidbroek.

Deze overschrijding is te classificeren als categorie 3. De overschrijding wordt grotendeels gecompenseerd door de ontvangst van de laatste tranche Gouden Driehoek inclusief het vrijvallen van de voorziening van totaal € 1.807.000.

Programma 6 Bestuur en bedrijfsvoering
Dit programma laat een afwijking in de lasten zien tussen de begroting na wijziging 2021 en de jaarrekening 2021 van € 204.000. De overschrijding heeft betrekking op de hogere loonkosten als gevolg van de eind november 2021 vastgestelde CAO voor gemeenten. De afgesproken loonstijging (inclusief coronavergoeding) van grofweg 4,5% bleek hoger dan de 3% waar we bij het opstellen van de begroting rekening mee hielden. Deze overschrijding is te classificeren als categorie 2.1; Bij de laatste begrotingswijziging over 2021 konden we de effecten van de nieuwe CAO niet meer verwerken. 

Uit bovenstaande blijkt dat er bij twee programma’s een overschrijding is bij de lasten. We hebben geconstateerd dat deze overschrijdingen passen binnen het bestaand beleid en binnen de pardonneerbare categorieën. Deze overschrijdingen vallen in de categorie onrechtmatig maar tellen niet mee voor het oordeel. De overschrijding wordt gedekt vanuit direct gerelateerde opbrengsten óf is ontstaan na de laatste begrotingswijziging in 2021.

In de oorspronkelijke begroting 2021 is een post onvoorzien opgenomen van € 138.000. Dit bedrag is in 2021 niet aangewend en vrijgevallen in het resultaat.