2.2 Programma Sociaal

Visie

Ieder mens telt. Iedereen heeft betekenis voor zichzelf en zijn omgeving. Iedereen mag er zijn. Hier staan wij voor.
We hebben in 2019 de strategische visie Sociale veerkracht in de praktijk vastgesteld. We noemen dit stuk vanaf nu de strategische visie. Hierin staat dat inwoners het heft weer meer in handen kunnen nemen. Daarvoor moet de samenleving wel veranderen. Daar zetten we ons maximaal voor in. We willen het leven in onze dorpen en wijken anders organiseren. Op die manier kunnen ook mensen met beperkingen zo zelfstandig mogelijk meedoen. We willen investeren in het sociaal en cultureel kapitaal van onze inwoners.

Doelstelling  

Binnen het programma Sociaal staan onze opgaven centraal voor de gezondheid, het welzijn, het opgroeien, onderwijs en  meedoen van alle inwoners.

We willen de problemen van onze inwoners effectief aanpakken en oplossen. Dat kan alleen als we de beleidsterreinen in samenhang zien. We hebben daarom in de strategische visie prioriteiten gesteld. Als eerste willen we veerkracht en eigenaarschap van inwoners bevorderen. Onze inwoners krijgen meer zeggenschap, ook in situaties waar deze onder druk staat. Denk bijvoorbeeld aan jeugdbescherming en uithuiszetting. We willen de brede kring om mensen heen aanspreken. Ook willen we toewerken naar minder zorg en ondersteuning en meer normalisering. We blijven daarbij aansluiten op de inwoner met inzet van maatwerk. We houden ons aan de wettelijke verplichtingen.

NPG lokaal programma: investeren in sociale veerkracht

In 2022 voeren we 10 sociaal-maatschappelijke projecten uit binnen het lokale programma NPG (Nationaal Programma Groningen): 

• Tijd voor Toekomst;
• Jongerenwerk plus;
• Jongeren met Toekomst;
• JIM aanpak;
• Moeders voor Midden-Groningen.
• Bevorderen sociale veerkracht;
• Ervaringsdeskundigen armoede en sociale uitsluiting;
• De IJsberg;
• Hulpteam Overschild;
• Ontwikkelbedrijf.

Met deze projecten investeren we in meer sociale veerkracht, eigenaarschap en normalisering. 

Opbouw programma Sociaal

Het programma sociaal bestaat uit  de volgende beleidsonderwerpen:

1. Gezondheid;
2. Welzijn;
3. Wmo;
4. Jeugd;
5. Onderwijs en onderwijshuisvesting;
6. Participatiewet;
7. Schuldhulpverlening;
8. Sociale teams.

Per beleidsonderwerp gaan we in op de ambities, trends en ontwikkelingen en doelstellingen met de acties in 2022. De bovengenoemde NPG-projecten maken daarvan deel uit.

De strategische visie Sociale veerkracht in de praktijk vormt de basis voor ons sociaal beleid. Deze visie geeft het gezondheidsbeleid focus. Met de positieve gezondheidsmethode versterkt het gezondheidsbeleid sociale veerkracht in de samenleving.  Het is daarbij belangrijk de leefomgeving zo kansrijk mogelijk te maken. Dit kan via school, ouders, buurt en voorzieningen. Wij voelen de verantwoordelijkheid om alle inwoners tijdens hun hele leven  een gezonde basis te geven om  verder op te kunnen bouwen. We hebben aandacht voor het individu én de hele sociale, fysieke en werkomgeving. In het nieuwe lokale Gezondheidsbeleid 2022 - 2025 focussen wij ons daarom op de volgende thema's:

• individuele leefstijl;
• gezamenlijke leefstijl;
• fysieke leefomgeving en
• de invloed van de coronacrisis.

We faciliteren alle inwoners van Midden-Groningen met een sterke basis voor gezondheid door (preventieve) zorg en passende voorzieningen. Op die manier minimaliseren we (het risico op) fysieke en mentale gezondheidsproblemen.

Gezondheidsmonitor GGD

De GGD voert elke 4 jaar de Gezondheidsmonitor uit op verschillende momenten voor jeugd en volwassenen. Deze gegevens geven ons inzage in de fysieke en mentale gezondheid die onze inwoners ervaren. We kunnen deze informatie vergelijken met voorgaande jaren en met andere gemeenten. Deze cijfers zijn zeer waardevol voor het maken van beleidskeuzes.

In 2020 is de nieuwe volwassenenmonitor uitgekomen.  De meest actuele gezondheidsmonitor voor jeugd is op het moment van schrijven die van 2019. We verwachten in 2022 een nieuwe tussentijdse jeugdmonitor vanwege de unieke situatie die is ontstaan door Corona.

De meest opvallende trends en ontwikkelingen op basis van de meest recente gegevens zijn de volgende:

Individuele leefstijl

• In 2020 is er een opvallende trendbreuk waarneembaar en stijgt het percentage van volwassen inwoners met overgewicht van 56% naar een zorgwekkende 61%.  Voor volwassenen met een laag opleidingsniveau is het percentage zelfs 67%. Ook bewegen onze inwoners fors minder dan het landelijk gemiddelde.
• Alleen het thema overgewicht/bewegen laat een dergelijke negatieve trend(breuk) zien. Waar het gaat om roken, middelen en alcoholgebruik scoort Midden-Groningen vaker zelfs iets beter in vergelijking met de provinciale cijfers.

Corona

Corona heeft bij 68% van onze inwoners invloed op hun gezondheid. Dit percentage is vergelijkbaar met dat van de provincie. 39% van onze inwoners geeft aan dat corona het bewegen/sporten heeft beïnvloed. Ook heeft het een effect gehad op de mate van controle die inwoners op hun leven ervaren.  Deze invloed is op alle thema's het hoogst bij de jongvolwassen inwoners in de leeftijdscategorie 19 - 34 jaar met een hoog opleidingsniveau. We volgen hiermee bijna exact de provinciale trend.

Omgevingsvisie

In het voorjaar van 2022 wordt besloten wat de verdere planning van de Omgevingsvisie is.

Van zorg naar preventie

Ongezond gedrag is verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast, door leefstijl gerelateerde ziekten. Het gaat dan om roken, alcoholgebruik, slechte voeding en te weinig bewegen. Als gemeente willen wij gezonde keuzes stimuleren om latere zorg te voorkomen. Maar vaak zit er meer achter de gezonde of ongezonde keuzes die mensen maken. We zullen gezondheidsproblematiek daarom vanuit een bredere, integrale aanpak moeten bestrijden om (nog) betere resultaten te halen. Deze trend wordt ondersteund vanuit onze eigen Strategische visie, maar ook door bijvoorbeeld de Landelijke nota gezondheidsbeleid 2020 - 2024.

Welzijn heeft betrekking op de mate van tevredenheid die onze inwoners  in hun leven ervaren.   Hoe we ons voelen, hoe tevreden we zijn hangt af van verschillende factoren. In Midden-Groningen willen we er samen voor zorgen dat onze inwoners zich fysiek, emotioneel en sociaal zo sterk mogelijk voelen.  Het gaat dan vooral om;

• Mee kunnen doen in de samenleving (werk, hobby, activiteiten)
• Zingeving (van betekenis zijn, er toe doen)
• Mentaal Welbevinden (de mate waarin iemand zich goed voelt)

We willen dat onze inwoners naar vermogen mee  kunnen doen en zelf de leefbaarheid van hun omgeving  bevorderen.  Hiervoor scheppen wij de randvoorwaarden, zoals de inzet van het brede welzijnswerk (mantelzorgondersteuning, vrijwilligerswerk, maatschappelijke activering en opbouwwerk). Ook werken we  samen   met vrijwilligersorganisaties en eerstelijnszorgorganisaties.   

Uit de gezondheidsmonitor 2020 van de GGD blijkt dat 65% van onze inwoners zich meestal of altijd gelukkig voelt.  Dit is een toename van 12% in 10 jaar tijd. Deze toename willen we behouden en vergroten. 

Het welzijnsbeleid van Midden-Groningen richt zich op preventie en algemene voorzieningen zodat ook de meer kwetsbare inwoners  mee kunnen doen  in de samenleving.  We doen dit vanuit de visie op Positieve Gezondheid,  waardoor welzijn sterke raakvlakken heeft met andere beleidsterreinen, zoals gezondheid, sport, cultuur en Wmo.  Met het programma Zorg Nabij wordt ook in de eerste helft van 2022 nog een impuls gegeven op de thema's welzijn en gezondheid.  Vanuit dit programma bieden we grip&glans, Welzijn op Recept en ondersteunen we het voorliggende veld.

Alle inwoners kunnen zo goed mogelijk en met kwaliteit van leven meedoen in onze gemeente.  We ondersteunen, daar waar nodig,  inwoners en organisaties bij de zelf- en samenredzaamheid en de eigen regie.

• Vergrijzing
• Digitialisering
• Positieve Gezondheid

We zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Met de uitvoering van de Wmo ondersteunen we inwoners met een beperking, chronische, psychische of psychosociale problemen bij hun zelfredzaamheid en meedoen. Dit organiseren we zoveel mogelijk in de eigen thuissituatie en leefomgeving. Waar dit niet kan,  bieden we tijdelijk opvang.

Alle inwoners van de gemeente Midden-Groningen kunnen zelfstandig wonen en meedoen aan het dagelijks leven.

De komende jaren neemt het aantal inwoners met een Wmo-ondersteuningsvraag toe. Dit komt door de vergrijzing, maar ook door de (landelijke) inzet op meer en langer zelfstandig wonen.  De zorgvraag wordt ook steeds zwaarder en complexer.  Keuzes in het rijksbeleid hebben daarnaast ook effect op de vraag naar maatwerkvoorzieningen. Dit zien we bijvoorbeeld bij de invoering van het abonnementstarief in 2019 . Door deze invoering maken meer inwoners die financieel zelfredzaam zijn,  de afweging om zich tot de gemeente te wenden in plaats van het zelf te organiseren en te financieren.  

Bij beschermd wonen zien we twee ontwikkelingen. Er is een groep cliënten die afgelopen jaar nog zorg en ondersteuning heeft ontvangen die over gaan naar de Wet langdurige zorg (Wlz). Dit zijn cliënten die deze zorg en ondersteuning langdurig nodig heeft. Tegelijkertijd zien we de ontwikkeling binnen Beschermd wonen naar beschermd thuis. Cliënten ontvangen thuis beschermd wonen om te voorkomen dat ze geplaatst moeten worden binnen een instelling.

De afgelopen jaren zien we in toenemende mate dat er een wachtlijst is voor mensen een (ernstige) psychiatrische aandoening die wachten op behandeling en/of opname. Dit veroorzaakt al extra druk op Beschermd wonen maar kan het komend jaar ook leiden tot extra druk op het sociale domein.

Als gemeente dragen we bij aan de leefbaarheid in de gemeenschap. In het hoofdstuk jeugd beschrijven we de doelstellingen en acties voor 2022. Deze hebben een basis binnen de Jeugdwet, Wet maatschappelijke ondersteuning en de Wet Publieke Gezondheid maar zijn sterk verbonden met andere wetten en opdrachten binnen het sociaal domein.  In Midden-Groningen wonen ongeveer 12.000  jeugdigen onder de 18 jaar. We willen dat al deze jongeren zich positief, veilig en gezond kunnen ontwikkelen. Om dit te realiseren willen we de sociale basis versterken. Als er ondersteuning nodig is, dan organiseren we dat dichtbij, integraal en op maat.  

Om de sociale basis te versterken, pakken we verschillende activiteiten op. Denk hierbij aan het lokaal organiseren van een deel van jeugdhulp, het ontwikkelen van een stevige basis rondom de aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling en het doorontwikkelen van de gezinsverzorging. 

Elke jeugdige in de gemeente Midden-Groningen groeit op in een veilige, veerkrachtige omgeving.

Het Rijk heeft de opdracht gegeven om een regiovisie te ontwikkelen
De gemeente is verantwoordelijk voor kwalitatief goede zorg. De zorg moet echter ook in de toekomst betaalbaar blijven. Met de Norm voor Opdrachtgeverschap maken gemeenten afspraken binnen de jeugdregio en leggen deze samenwerking duurzaam vast. Het doel is om te zorgen voor voldoende zorg op elk gebied, transformatie van zorg en minder bureaucratie.
De regiovisie geeft een helder kader voor wat we gezamenlijk doen (regionaal en bovenregionaal) en waar ruimte ligt om lokale ontwikkelingen door te voeren. De regiovisie wordt naar verwachting in 2022 ingevoerd. 

Aandacht voor data-gedreven beleid
Binnen Midden-Groningen hebben we de tool voor monitoring van data verder ontwikkeld. De data die we verzamelen bieden ons al veel inzicht. Financieel en inhoudelijk kunnen we monitoren wat er gebeurt. Langzamerhand willen we  toewerken naar meer kennis over onze inwoners en het resultaat van de ondersteuning. Dat geeft ons het inzicht om te kunnen voorspellen en bij te sturen. Binnen jeugdhulp zullen we deze ontwikkeling  terugzien in onze lopende projecten en de ontwikkeling van data-gedreven beleid.

Extra Rijksmiddelen voor jeugdhulp in 2022
Het kabinet en de VNG hebben afgesproken dat er meer middelen beschikbaar komen voor 2022. Dit is op basis van het oordeel van de Commissie van Wijzen. Gemeenten moeten ook maatregelen nemen om te komen tot een bezuiniging  van 214 miljoen euro op de landelijke jeugdzorguitgaven. Het nieuwe kabinet zal besluiten over een structurele oplossing voor de huidige tekorten in de jeugdhulp. 

Toegenomen aandacht rondom de aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling
Jaarlijks worden er landelijk naar schatting gemiddeld 125.000 kinderen tot 17 jaar mishandelt. Van alle Nederlanders ouder dan 16 jaar geeft 8% aan in 2020 slachtoffer geweest te zijn van huiselijk geweld. Al deze mensen die in aanraking komen met huiselijk geweld en/of kindermishandeling hebben een grote kans op het ontwikkelen van psychische, fysieke en sociale problemen. Vanuit de Rijksoverheid is er prioriteit gegeven aan de aanpak van deze problematiek in de vorm van Geweld Hoort Nergens Thuis en Scheiden zonder Schade. 

Vanuit het Nationaal Programma Groningen starten de eerste projecten voor jeugd.
Vanuit het NPG wordt er gewerkt aan een goede toekomst voor iedereen. Ook voor de jeugdigen in Midden-Groningen starten er allerlei projecten. De projecten richten zich op het vergroten van de zelfredzaamheid, het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden en op een positieve ontwikkeling.

Het verzorgen van onderwijs is in Nederland primair de verantwoordelijkheid van schoolbesturen. Als gemeente faciliteren we het onderwijs en hebben we een aantal wettelijke taken rondom het onderwijs: zorgen voor huisvesting, leerlingenvervoer, toezien op naleving van de leerplicht. Op basis van onze verantwoordelijkheid voor de jeugdhulp zorgen we voor een goede samenwerking op het gebied van ondersteuning van leerlingen in het onderwijs.

We willen in het onderwijs iedereen zoveel mogelijk gelijke kansen bieden.  Achterstanden proberen we al op jonge leeftijd te voorkomen.  We willen dat alle peuters met een goede start aan het basisonderwijs beginnen en bieden ze samen met onze peutervoorzieningen een stimulerend aanbod.  Samen met de peuteropvang en de schoolbesturen werken we aan opvang en onderwijs dat goed op elkaar aansluit en dat aansluit bij de leerlingen.  We willen kinderen en jongeren optimaal uitdagen hun talenten te ontwikkelen en hen zo goed mogelijk voor te bereiden op de toekomst.  Betere kansen creëren we ook door onderwijs te verbinden met andere maatschappelijke activiteiten en voorzieningen,  onder meer op het gebied van sport en cultuur, maar ook op het gebied van (preventieve) ondersteuning,  jeugdhulp en Wmo. Onderwijs wordt uitgevoerd in een stimulerende en veilige omgeving. 

Daarnaast bieden we de mogelijkheid aan volwassenen om zich te blijven ontwikkelen door middel van onze aanpak laaggeletterdheid.

Iedereen krijgt de kans zich zo optimaal mogelijk te ontwikkelen en zijn of haar talenten te ontplooien.  

In Midden-Groningen zetten we de komende jaren extra in op onderwijs. Dat doen we door middel van het NPG project Tijd voor Toekomst, een verrijkte schooldag. Binnen dit project gaan in 2022 vijf basisscholen waar kinderen dat het hardst nodig hebben, extra tijd inzetten voor talentontwikkeling, verminderen achterstanden, bevordering fysieke en mentale gezondheid en het vergroten van hun blik op de wereld. De Regiodeal Oost-Groningen maakt het mogelijk dat er twee extra scholen uit de oude gemeente Menterwolde mee kunnen doen in 2022.

In overleg met alle schoolbesturen PO en VO en vertegenwoordigers van kleinere schoolorganisaties voeren we de komende twee jaren het gemeentelijk deel van het Nationaal Programma Onderwijs uit.  Het Nationaal Programma Onderwijs is een landelijk investeringsprogramma voor de periode 2021-2023 om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen. In dit programma ontvangen zowel scholen als gemeente gelden om aan dit doel te besteden. In overleg met het onderwijs ondersteunen wij als gemeente zoveel mogelijk hun plannen zodat we de krachten bundelen.

De Participatiewet heeft als doel om zoveel mogelijk mensen, met en zonder arbeidsbeperking, weer aan de arbeidsmarkt deel te laten nemen. De gemeente is verantwoordelijk voor het begeleiden en ondersteunen van mensen richting werk. BWRI: Bedrijf voor Werk, Re-integratie en Inkomen is uitvoerder van de Participatiewet. Als betaald werk nog niet mogelijk is dan stimuleren we mensen om op een andere manier hun talenten in te zetten voor de samenleving. We bieden mensen zonder voldoende middelen een inkomen op het bestaansniveau. We hebben aanvullende inkomensregelingen die ervoor zorgen dat ook mensen met een laag inkomen volwaardig mee kunnen doen. 

Bij de uitvoering van de Participatiewet kijken we niet naar de letter van de wet. De grondwaarden van de Participatiewet staan voor ons centraal: het bieden van een bestaansminimum. Wij vullen het inkomen aan op middelen die de persoon zelf kan verwerven. Een tweede is het bevorderen van de zelfredzaamheid van mensen, bij voorkeur via betaald werk anders door vrijwilligerswerk of een tegenprestatie. 

Zoveel mogelijk mensen kunnen op het hoogst mogelijke niveau meedoen, het  liefst via betaald werk.  Als betaald werk (nog) niet lukt, stimuleren we mensen om op een andere manier hun talenten in te zetten voor de samenleving. Mensen ervaren  geen financiële belemmeringen om volwaardig mee te doen. 

De verwachting is dat de economie zich snel herstelt van de coronacrisis. Het Centraal Economisch Planbureau voorspelt dat we eind 2021 weer op het economische niveau van voor de coronacrisis zitten. We zien dat veel mensen met een bijstandsuitkering hier geen voordeel van hebben. Zij hebben vaak niet de juiste opleiding en vaardigheden.

Een ‘Leven Lang Leren’ wordt steeds belangrijker voor mensen. De arbeidsmarkt vraagt om flexibele mensen die zich goed kunnen aanpassen aan nieuwe omstandigheden Mensen moeten zich tijdig laten (om)scholen om de ontwikkelingen bij te houden of om in een andere sector aan de slag te gaan.

Het Rijk wil meer mensen met een handicap aan een baan helpen en aan het werk houden. Er komen vanaf 1 januari 2022 allerlei maatregelen voor werkgevers en gemeenten. Samen vormen ze het ‘Breed Offensief’.

Vanuit het  Nationaal Programma Groningen gaan we verder aan de slag met de uitvoering van de projecten Werk-Leerbedrijf Midden-Groningen; Ervaringsdeskundigen in Armoede en Sociale uitsluiting, Stress- sensitieve dienstverlening en het Hulpteam Overschild. 

De Kredietbank Midden-Groningen geeft uitvoering aan de Wet op de gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). Het begrotingsjaar 2022 luidt het eerste jaar van het nieuwe beleidsplan in. Belangrijke thema's voor het jaar 2022 zijn preventie, vroegsignalering, de NVVK belofte, schuldhulpverlening voor ondernemers, het convenant met beschermingsbewindvoerders en de projecten in het kader van het Nationaal Programma Groningen (NPG).

Samen met de inwoners van Midden-Groningen werken wij aan een toekomst zonder schulden. Wij willen laagdrempelige dienstverlening bieden op basis van vertrouwen. Wij hebben een persoonlijke benadering en stellen onze klant centraal. Samen zorgen we voor rust in geldzaken. 

De coronacrisis heeft impact gehad op onze dienstverlening. Preventieve activiteiten konden geen doorgang vinden. Het aantal signalen dat wij ontvingen in het kader van vroegsignalering voldeed niet aan de verwachtingen. Wanneer de steunmaatregelen in het kader de coronacrisis verdwijnen verwachten wij een toename van het aantal aanvragen schuldhulpverlening. Deze toename verwachten wij voor particulieren en ondernemers. 

De NVVK heeft de NVVK-belofte geïntroduceerd. Deze belofte bevat uitgangspunten die de basis vormen voor de uitvoering van schuldhulpverlening binnen Nederlandse gemeenten. Door te werken volgens de NVVK-belofte wordt de kwaliteit van schuldhulpverlening binnen alle Nederlandse gemeenten gewaarborgd. De NVVK heeft ook het 'collectief schuldenregelen' en het 'schuldenknooppunt' ontwikkeld. Hier willen wij in 2022 bij aansluiten. Deze initiatieven zorgen er voor dat wij onze inwoners sneller rust in hun geldzaken kunnen bieden. 

De gevolgen van de toeslagenaffaire zijn ook in de gemeente Midden-Groningen zichtbaar. Meerdere gedupeerde ouders hebben zich voor ondersteuning bij de gemeente gemeld. Bijvoorbeeld voor hulp bij financiën, het vinden van werk of gezinsondersteuning. Gedupeerde inwoners kunnen zich tot en met 2023 melden bij de Belastingdienst. Wij blijven ons inzetten om deze gedupeerde ouders te ondersteunen. Vooruitlopend op de Verzamelwet hersteloperatie toeslagen worden vorderingen die gedupeerde ouders bij de gemeente Midden-Groningen hebben kwijtgescholden. De rijksoverheid heeft toegezegd de kosten die voortkomen uit het kwijtschelden van de vorderingen te vergoeden.

Het aantal inwoners in de gemeente dat onder beschermingsbewind staat is de afgelopen jaren fors toegenomen. Deze toename komt onder andere door de toenemende complexiteit van de samenleving en het ingewikkelde inkomsten- en toeslagensysteem. Inwoners van Midden-Groningen verdienen financiële ondersteuning die het beste past bij hun persoonlijke situatie. Ondersteuning die zo kort als mogelijk, maar zo lang als nodig duurt. Daarom blijven wij in 2022 samenwerken met beschermingsbewindvoerders. 

Vanuit het lokale programmaplan Nationaal programma Groningen (NPG) worden de eerste projecten voor de aanpak van schulden uitgevoerd: NPG De IJsberg en NPG Jongeren met Toekomst.

De sociale teams vervullen een spilfunctie in het sociaal domein. Zij zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor inwoners die een vraag tot ondersteuning hebben. De sociale teams zijn verantwoordelijk voor het verzorgen van de toegang tot het sociaal domein en het bieden van lichte ondersteuning aan inwoners op alle levensdomeinen.  Ze voeren wettelijke taken uit op het gebied van de Jeugdwet en de Wmo, en zijn belangrijk voor de verbinding met het welzijnswerk in de gemeente. De sociale teams zijn ondergebracht bij Kwartier Zorg en Welzijn.

Binnen de strategische visie sociaal domein is er een belangrijke rol weggelegd voor de sociale teams.  Opgave 8 van de visie beschrijft de sociale teams als wegbereiders van de transformatie. Het bevorderen van sociale veerkracht staat dan ook centraal binnen de werkzaamheden van de sociale teams.

De sociale teams bevorderen de veerkracht, zeggenschap en het eigenaarschap van onze inwoners, juist in die situaties waarin deze verkleind dreigen te worden.  De sociale teams helpen inwoners bovendien om hun eigen netwerk te verbreden en te versterken.

In 2021 is het project doorontwikkeling sociale teams afgerond en zijn we overgegaan op reguliere uitvoering
Sinds 1 januari 2021 werken we met 4 in plaats van 5 integrale sociale teams. Daarmee zijn ook de omvang en samenstelling van de sociale teams veranderd. Sommige van de sociale teams zijn door de nieuwe indeling  verhuisd naar een nieuwe locatie. In de zoektocht naar nieuwe locaties is zoveel mogelijk rekening gehouden met onze visie voor de sociale teams. Namelijk die van een laagdrempelige inloop en met slimme combinaties met welzijnsactiviteiten en maatschappelijke partners.

De sociale teams met het nieuwe regiesysteem 'Gidso'
Dit nieuwe systeem biedt kansen en mogelijkheden, maar moet zich ook nog bewijzen in de praktijk. De implementatie van het systeem was bovendien een intensief proces dat een extra inspanning van de medewerkers van de sociale teams heeft gevraagd.

Vanuit het Nationaal Programma Groningen starten de eerste projecten sociaal domein
Vanuit het NPG wordt er gewerkt aan een goede toekomst voor iedereen. Ook binnen het sociaal domein in Midden-Groningen starten er allerlei projecten. De projecten richten zich op het vergroten van de zelfredzaamheid, het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden en op een positieve ontwikkeling.

De verplichte beleidsindicatoren zijn opgenomen in onderstaande tabel.

Het nadelig saldo van de lasten en baten op het programma Sociaal voor 2022 is toegenomen met € 0,78 miljoen ten opzichte van begroting 2021. Het nadelig saldo na bestemming (door lagere onttrekkingen aan reserves in 2021 dan 2022) is toegenomen met  € 2,41 miljoen. We lichten per product de belangrijkste wijzigingen toe.

2.1 Inkomensregelingen

Zowel de baten als de lasten voor de BUIG stijgen met ca. € 2,6 miljoen. Er wordt een toestroom verwacht op het gebied van BBZ en van de mensen waarvan de WW-uitkering afloopt in verband met de corona-crisis. De verwachting is dat de Rijksbijdrage voor Inkomensregelingen wordt gesteld op € 28,6 miljoen.  De verwachting is dat de uitgaven voor BUIG-uitkeringen evenredig  wijzigen. 

De TOZO-regeling (Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers) stopt per 1 oktober 2021. Hierdoor zijn er vanaf 2022 geen lasten meer van ca. € 2,0 miljoen en de bijbehorende baten vanuit het Rijk voor deze regeling.

Voor de TONK-regeling (Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten) is er incidenteel voor 2021 een bedrag beschikbaar gesteld van ca. € 0,9 miljoen. In 2022 is de TONK-regeling niet meer van toepassing. Hierdoor dalen de lasten met € 0,9 miljoen in de jaren 2022 en verder.

De Gemeentelijke Kredietbank heeft in 2021 coronacompensatie ontvangen en daarnaast nog gelden in 2021 te besteden vanuit 2020 omdat deze wegens de corona-crisis niet in 2020 konden worden uitgevoerd.  Doordat de verwachting voor 2022 is dat er geen compensatie meer aanwezig is, worden de lasten naar verwachting ca. € 0,2 miljoen minder.

De post kwijtschelding inkomensregeling laat een lichte kostenstijging zien in 2022 van  € 32.000 en komt hiermee uit op € 0,4 miljoen.

2.2 (Werk)Participatie
De lasten zijn in 2022 € 0,45 miljoen lager ten opzichte van 2021. De baten zijn in 2022 ook € 0,25 miljoen lager. Per saldo is het resultaat dus € 0,2 miljoen minder negatief dan in 2021, dat komt grotendeels door lagere salarislasten van de SW medewerkers door het verloop in de afgelopen twee jaren.

2.3 Burgerparticipatie
Vanuit het Rijk ontvangen we voor de ondersteuning van nieuwkomers die inburgeren onder het huidige stelsel een vergoeding voor een half jaar. Dit bedrag van afgerond € 0,1 miljoen zetten wij in om het project ‘Meer doen met Nieuwkomers’ in de eerste helft van 2022 te continueren.

2.4 Wmo oude taken

De uitzetting van het product Wmo oude taken kan worden verklaard doordat we meer geld nodig hebben voor huishoudelijke hulp. Bij het opstellen van de begroting 2022 kijken we enerzijds naar de verwachting van het gebruik en anderzijds naar de prijsontwikkeling van de huishoudelijke hulp. Hierdoor zullen de lasten stijgen met € 0,2 miljoen We rekenen in deze begroting 2022 dat er gemiddeld 2,5% meer gebruik wordt gemaakt van de huishoudelijke hulp.. Naast dat het aantal klanten naar verwachting zal stijgen in 2022 zullen de prijzen van de huishoudelijke hulp ook gaan stijgen doordat de gemeente reële tarieven moet bieden aan zorgaanbieders. Daarom hebben we de prijzen structureel geïndexeerd vanaf 2022. 

2.5 Wmo sociaal domein - WMO Begeleiding
Bij het opstellen van de begroting hebben we als eerste gekeken naar het verloop van het gebruik van de voorzieningen van Wmo Begeleiding. Wij gaan er van uit dat het gebruik de Wmo-voorzieningen stabiel blijft. Naast mutaties in het aantal voorzieningen is ook de prijs van invloed op het benodigde budget in de begroting 2022. De  methode van indexeren (compensatiemix van loonkosten, materiele kosten en huisvestingskosten) is vastgesteld om zo jaarlijks reële tarieven te blijven bieden en daarmee aan de wet te blijven voldoen. De tarieven zijn vanaf 2022 structureel geïndexeerd.

Daarnaast zal per 1 januari 2023 Beschermd Wonen als nieuwe taak worden overgedragen naar de gemeente. De huidige uitvoering ligt bij de centrumgemeente. De komende 10 jaar (vanaf 2023) worden de taken geleidelijk overgedragen en daarmee lopen de lasten geleidelijk op van € 0,5 miljoen in 2023 tot € 2,6 miljoen in 2025. Voor deze lasten worden wij voor eenzelfde bedrag gecompenseerd via de Algemene Uitkering.

2.6 Jeugd
Bij het opstellen van de begroting 2022 onderdeel Jeugd hebben we rekening gehouden met de wetswijziging ten aanzien van het woonplaatsbeginsel. Vanaf 2022 verwachten wij structureel meer kosten omdat wij meer jongeren krijgen toegewezen. Naar verwachting zijn de extra kosten € 1,1 miljoen. Voor eenzelfde bedrag ontvangen wij ook meer middelen in de Algemene Uitkering.

Ten opzichte van de begroting 2021 houden we er rekening mee dat in 2022 er meer zorg wordt verleend aan onze jongeren, hierdoor moeten de budgetten worden bijgeraamd met € 0,7 miljoen. Vanaf 2023 is er geen rekening meer gehouden met extra zorgkosten.  Naast dat er meer zorg wordt verleend dienen de tarieven van de jeugdzorg (Zorg in Natura en PGB) en de lasten voor de uitvoering van de jeugdtaken in 2022 worden geïndexeerd en de tarieven voor de zorgkosten worden vanaf 2023 structureel met 2% geïndexeerd voor de verdere jaren. 

2.7 Onderwijs
Onderwijsachterstandenbeleid
In de loop van 2021 is  de voorlopige toekenning van het geoormerkte OAB-budget door het Rijk bekend gemaakt. Door zowel aan de lastenkant als ook aan de batenkant de begroting 2022 weer te herijken, hebben we ten opzichte van de begroting 2021 een afwijking aan de lasten en de batenkant van circa € 0,12 miljoen. Per saldo is er daarmee geen financieel effect.

Leerlingenvervoer
Vanuit het contract met de vervoerders zijn wij verplicht om ieder jaar de NEA-indexatie toe te passen. De NEA-indexatie geeft de kostenontwikkeling in het wegvervoer weer. Deze indexatie was meegenomen in de meerjarenbegroting voor dit onderdeel. Voor 2022 is indexatie van 1,0% van toepassing, voor de jaren erna is structureel 3,0% meegenomen voor de verwachte indexatie vanaf 2023.