3.4 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Midden-Groningen heeft een groot gebied aan openbare ruimte in beheer. In deze openbare ruimte vinden allerlei activiteiten plaats zoals wonen, werken, vervoer en recreatie. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een groot aantal kapitaalgoederen zoals wegen, rioleringen, civiele kunstwerken, water, openbaar groen en gebouwen. Gemeentelijke programmadoelen kunnen nauwelijks worden gerealiseerd zonder kapitaalgoederen. Zo zijn water, wegen en bruggen onontbeerlijk voor de economische ontwikkeling en leveren straatlantaarns en de inrichting van het openbaar groen een belangrijke bijdrage aan de sociale veiligheid. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van deze openbare ruimte en de daarin aanwezige kapitaalgoederen. 

Gebouwen
De vastgoedportefeuille van de gemeente Midden-Groningen bestaat uit ca. 170 objecten. Het totale bruto vloeroppervlak van deze gebouwen is ca. 140.000 m2. De samenstelling van de vastgoedportefeuille is divers. Om overzicht te houden is het vastgoed gegroepeerd. In onderstaand diagram hebben we de samenstelling van de portefeuille weergegeven. In de tweede diagram is verder ingezoomd op het maatschappelijk vastgoed. Deze portefeuille bestaat uit gebouwen als kleedaccommodaties, scholen en dorps- en wijkcentra.

De gemeenteraad heeft in 2021 een aantal kaders meegegeven voor de beleidsuitwerking. Op basis van die kaders vindt er een uitwerking plaats in deelprojecten, met als eerste het opstellen van beleid over het maatschappelijk vastgoed.

Werkzaamheden
In 2022 worden de werkzaamheden uitgevoerd volgens de meerjaren onderhoudsplanning 2022-2025. Voor 2022 staat o.a. de vervanging van het dak en de installaties van het zwembad en sporthal de Kalkwijck op de planning. Bij de vervanging van deze installaties is ook de afweging gemaakt om verduurzaming toe te passen. Bij de vervanging van het dak en de installaties is gekozen voor een duurzame vervanging. Hiermee wordt het energieverbruik van het Zwembad verlaagd. Deze verduurzaming gebeurt binnen de beschikbare onderhoudsbudgetten uit het onderhoudsfonds.

Naast de planmatige onderhoudswerkzaamheden vindt er in 2022 een update van de meerjarenonderhoudsplannen plaats. Dit is het gevolg van de versterking van een aantal schoolgebouwen. Zo hebben we in 2021 het MFC Noordbroek, MFC Foxhol, MFC Zuidbroek en MFC de Borgstee in Harkstede versterkt en verduurzaamd. In de versterking en verduurzaming zijn gelijktijdig ook een groot aantal onderhoudswerkzaamheden meegenomen. Een aantal van deze werkzaamheden zijn naar voren gehaald uit het meerjarenonderhoudsplan. Dit en bijvoorbeeld installaties als zonnepanelen moeten worden toegevoegd en aangepast in de meerjarenonderhoudsplannen.

Beheer
De gemeente heeft het beheer van twee schoolgebouwen in het scholenprogramma in 2021 overgedragen aan de schoolbesturen. De gemeente volgt hiermee de lijn van vastgoed in de Wet op het Primair Onderwijs, waarbij de schoolbesturen verantwoordelijk zijn voor het hebben, houden en onderhouden van de schoolgebouwen. Deze lijn wordt in 2022 verder voortgezet voor de op te leveren kindcentra. Daarnaast worden ook voor de kindcentra in beheer van de gemeente de afspraken waar mogelijk aangepast in lijn met de afspraken uit het scholenprogramma.

Verkopen en verhuringen
Als gevolg van de oplevering van een aantal grote kindcentra in Midden-Groningen en de oplevering van het Huis van Cultuur en Bestuur raakt er een groot aantal gebouwen buiten gebruik. We onderzoeken projectmatig of deze locaties herontwikkeld moeten worden of dat we er een andere bestemming aan moeten gegeven. Gedurende de periode van leegstand tot herontwikkeling kan het gebeuren dat locaties tijdelijk worden ingevuld met leegstandbeheer om vandalisme en overlast te voorkomen. Naast de vrijkomende locaties is in 2021 een aantal huren beëindigd voor de tijdelijke huisvesting van de gemeente. De verwachting is dat er in 2022 geen grote huur of verhuur zal plaatsvinden.

Kosten en opbrengsten
In de verhuur van het vastgoed worden zoveel mogelijk de kosten en opbrengsten in evenwicht gebracht. Overeenkomsten van voor de herindeling maken dit echter niet altijd mogelijk. Tegenover de kosten van huisvesting van de gemeente staan ook niet altijd inkomsten. De huisvestingskosten van bepaalde teams worden wel ten laste van de verschillende beleidsterreinen of teams gebracht. Vanuit het rekenkameronderzoek wordt er gewerkt aan een pilot waarin er met een aantal teams afspraken worden gemaakt over de huisvesting. In onderstaande grafiek is de verhouding tussen de kosten en opbrengsten uit het vastgoed weergeven.

Beheer en onderhoud van kapitaalgoederen worden toekomstbestendig en efficiënt uitgevoerd en voldoen aan maatschappelijke en wettelijke eisen. Het onderhoud en beheer zijn zodanig dat de kapitaalgoederen kunnen bijdragen aan de programmadoelen: een aantrekkelijke, leefbare en toekomstbestendige leefomgeving voor de samenleving.

We streven naar:

• Het in standhouden van een adequaat wegenstelsel en bijbehorende openbare verlichting;
• Een goed beheer van de afvalwaterketen en het oppervlaktewater. Een goed beheer van de kwaliteit en kwantiteit van grond-, hemel- en oppervlaktewater;
• Zodanig onderhoud van civieltechnische kunstwerken dat de veiligheid van de omgeving en gebruikers is gewaarborgd;
• Het zodanig beheren van openbaar groen dat het, als onderdeel van de openbare ruimte, een optimale bijdrage kan leveren aan de leefbaarheid van de gemeente en aan zijn functie als drager van de ecologie;
• Efficiënt en toekomstbestendig onderhoud van gebouwen, waarbij een veilige en gebruiksvriendelijke inzet van de gemeentelijke gebouwen wordt gewaarborgd;
• Realisatie van een evenwichtige vastgoedportefeuille die een bijdrage levert aan de ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen.

Beheer en onderhoud
Het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is onderhavig aan bezuinigingen en stijgende prijzen in de markt. Hierdoor zijn wij niet goed in de gelegenheid om het beheer en onderhoud dusdanig uit te voeren dat er geen achterstanden of kapitaalsvernietiging ontstaat. Op dit moment zijn wij nog steeds aan het onderzoeken wat wij nog meer kunnen doen op het gebied van een integrale meerjaren onderhoudsplanning, prioritering, risico gestuurd beheer of gedifferentieerd onderhoud. Een niet onbelangrijk neveneffect is dat wij in mindere mate kunnen voldoen aan een schoon, heel en veilige fysieke leefomgeving waardoor de klachten zullen toenemen. Waar nodig zullen wij in 2022 aan u voorleggen welke effecten dit heeft op het door u vastgestelde beleid en of deze bijstelling behoeven. 

In de begroting 2022 zijn extra middelen opgenomen voor de uitvoering van geactualiseerde beheerplannen. Voor 2022 is € 0,3 miljoen extra beschikbaar en vanaf 2023 € 0,5 miljoen extra. 

Wegen
We beheren en onderhouden ons areaal zodat deze veilig is. In het gebied waar de versterkingsoperatie actief is, zullen wij nauw moeten afstemmen omdat wij niet de vertragende factor willen zijn. Dit kan tot vertraging/uitstel leiden van onze eigen projecten. 
De wegen die beschadigd raken door droogte brengen wij in kaart en wij herstellen deze met de hiervoor extra verkregen middelen.

Openbare verlichting
We zijn onze openbare verlichting aan het verjongen en verduurzamen waarbij wij energiebesparing weten te realiseren. Hiermee zorgen wij voor een vermindering van de CO2.

Riolering en water
Wij geven uitvoering aan het vastgestelde beheersplan over het beheer en onderhoud van het riolenstelsel. Wij werken op het gebied van duurzaam waterbeheer samen met  Groninger gemeenten, de gemeenten uit de kop van Drenthe, het waterbedrijf Groningen en de waterschappen Hunze en Aa’s en Noorderzijlvest. In 2022 wordt de uitvoeringsagenda klimaatadaptatie ter besluitvorming voorgelegd aan de gemeenteraad. 

Civieltechnische kunstwerken en beschoeiingen
Wij gaan in 2022 uitvoer geven aan het vastgestelde beleid. Dit wordt momenteel opgesteld en op een later moment aangeboden aan de gemeenteraad. In dit beleid zal staan op welke wijze wij het beheer en onderhoud gaan uitvoeren van onze kunstwerken en beschoeiingen. Hierbij houden wij rekening met de uitkomsten van de meest recente inspecties.

Openbaar groen
Er bestaat spanning tussen de financiële middelen en de beleidsuitgangspunten van het vastgestelde groen beleid. In 2020 zijn wij gestart met een onderzoek op welke wijze wij nog bezuinigingen kunnen  realiseren. Wij onderzoeken de mogelijkheden die gedifferentieerd beheer ons biedt en werken een maatregelen plan uit om de beleidsuitgangspunten en financiën meer met elkaar in balans te brengen.

Speelvoorzieningen
Volgens het in 2019 vastgestelde beleid spelen geven wij uitvoering aan het behouden van veilige speelmogelijkheden voor jong en oud. Dit doen wij door middel van jaarlijkse inspecties en door dit te koppelen aan het onderhoud. 

Gebouwen
Op het gebied van beleid is er in 2020 gestart met het opstellen van beleid omtrent het maatschappelijk vastgoed. Het beleid is verdeeld in drie onderdelen voorzieningenbeleid, accommodatiebeleid en vastgoedbeleid die in onderlinge samenhang worden vastgesteld. Dit traject is in 2020 gestart en zal in 2021 verder worden uitgewerkt.
Op het gebied van beheer is in 2020 voor het vastgoed een duurzame meerjarige onderhoudsplanning opgesteld. Dit was een actiepunt uit de duurzaamheidsvisie 2019-2022. De Duurzame meerjarige onderhoudsplanning wordt in 2021 geconcretiseerd in samenhang met het vastgoedbeleid.

In de programmabegroting zijn budgetten opgenomen voor het dagelijks en groot onderhoud. In onderstaand overzicht staan de budgetten voor de komende jaren, zoals deze zijn opgenomen in de verschillende programma’s.